4. 2-маъруза. Тизимларни яратиш жараёни режа

Тизимларнинг функционал таркибий қисмлари қуйидаги турларга бўлинади: сезги, ижро этувчи, ҳисоблаш, мувофиқлаштириш, алоқа ва интерфейс.

Тизимларни яратиш жараёни қуйидаги босқичларни ўз ичига олади: спецификация, лойиҳалаш, ишлаб чиқиш, интеграция (йиғиш) ва синов. Енг муҳим қадам бу турли хил қуйи тизимлар, баъзан турли ишлаб чиқарувчилардан ягона тизимга бирлашганда тизимни йиғишдир.

Тизимни сотиб олиш жараёни тизимни белгилаш, сотиб олиш учун ариза яратиш, етказиб берувчини танлаш ва кейинчалик тизимни сотиб олиш ёки ривожлантириш бўйича шартнома тузиш босқичларини ўз ичига олади. Кўпинча ҳисоблаш тизимларининг баъзи қисмлари учинчи томон ишлаб чиқарувчилардан сотиб олинади.



Мустақил ишлаш учун саволлар

1. Тизимни яратиш жараёнининг босқичлари қандай?

2. Тизим муҳандислиги жараёнида қандай муҳандислик фанлари қатнашади?
3. Тизимга талаблар қандай аниқланади?
4. Тизимнинг функционал имкониятлари қандай?
5. «Зарарли муаммо» нимани англатади?
6. Тизимни лойиҳалаш босқичлари қандай?
7. Қуйи тизимларни ишлаб чиқиш ва йиғиш қандай амалга оширилади?
8. Тизимни ўрнатиш, ишга тушириш ва бекор қилиш қандай амалга оширилади?
9. Тизимни учинчи томон ташкилотига ўрнатишда қандай учта муаммо пайдо бўлиши мумкин?
10. Тизимлар еволюцияси зарурлигининг сабаблари нимада?
11. Тизимни сотиб олгандан сўнг қандай жараёнлар амалга оширилади?
12. Тизим муҳити нима учун тизимнинг ишлашига кутилмаган таъсир кўрсатиши мумкинлигини тушунтиринг.
13. Фавқулодда вазиятлар хизмати томонидан фавқулодда вазиятларни бошқариш учун фойдаланиладиган тизимларни аниқлаш жараёни нима учун "жиддий" муаммо еканлигини тушунтиринг.


Мустақил ечиш учун топшириқлар
1. Тез-тез сув тошқини хавфи бўлган шаҳар учун тошқин ҳақида огоҳлантириш тизими ишлаб чиқилмоқда. Тизимда дарёларнинг сув сатҳидаги кўплаб сенсорлар, об-ҳаво маълумотларини таъминлайдиган об-ҳаво хизмати билан алоқа, хавфсизлик хизматлари (полиция, қирғоқ қўриқчилари ва бошқалар), турли жойларда ўрнатилган видео мониторлар ва бошқарув панели ва мониторлар билан жиҳозланган бошқарув хонаси мавжуд.
Навбатчи операторлар маълумотлар базасига киришлари ва видео мониторларни алмаштиришлари мумкин. Маълумотлар базасида бошқа шаҳарларда жойлашган датчиклар, шунингдек, сув тошқини хавфи мавжуд бўлган жойларда, ушбу шаҳарлардаги вазият (сув сатҳи, шамол кучи ва йўналиши ва бошқалар), соҳил бўйидаги шаҳарлар баландлиги жадвали, сув сатҳини бошқарувчи жиҳозларнинг жойлашуви, алоқа маълумотлари мавжуд. хавфсизлик хизматларининг телефонлари, маҳаллий радиостансияларнинг частотаси ва бошқалар.