4 mavzu: ekologik tizimlar, inson ekologiasi reja : Ekologik tizimlar, inson ekologiasi

SO₂+2N₂O (SN₂O)+N₂O+2O;
oksidlanish: 2N2O 4N+2O,
tiklanish: 4N+ SO2 (SN₂O)+ N₂O¹.
Biosenoz- deb o‘simliklar, hayvonlar va mikroorganizmlardan tarkib topgan, populyasiyalar majmuasiga aytiladi. (lotincha “bios”-hayot, “syenoz”-umumiy, demak umumiy hayot maьnosini bildiradi.
Tabiatda barcha o‘simlik va hayvonlar faqat jamoa tarzda mavjud bo‘la oladilar. Chunki har bir tur normal hayt kechirishi uchun yakka holda yashay olmaydi, balki tevarak-atrofidagi tirik organizmlar bilan birgalikda hayot kechiradi. Bir guruh organizmlarning muayyan sharoitda birgalikda yashashi jamoa deyiladi.
Turkum (biosenoz)larni o‘rganishdan maqsad ularning barqaror hayoti qanday taьminlanishini, turkumlarning o‘zgarishiga biotik o‘zaro ta`sirlar va yashash muhiti qanday taьsir ko‘rsatishini oydinlashtirishdir.
Biosenozning o‘simliklar o‘sadigan tarkibiy qismiga fitosenoz, hayvonlar yashaydigan qismiga zoosenoz va mikroblar yashaydigan qismiga mikrobiosenoz deb ataladi. Biosenoz va biotopning uzluksiz bir-biriga taьsiri natijasida biogeosenoz yoki ekotizim deyiladi. Ekotizimda birga yashovchi turli organizmlar va ularning yashash muhiti o‘rtasida qonuniyatli bog‘lanish mavjud. Ekotizimda yashash qonuniyatlari populyasiyaga qaraganda yuqori darajada shakllangan. Buloqdan tortib Tinch okeanigacha yoki o‘rmondagi to‘nkadan tortib katta o‘rmongacha bo‘lgan turli hajmdagi biotik jamoani ekotizim deb ta`riflash mumkin. Ekotizim quyidagilarga bo‘linadi: mikroekotizim (lishaynik,moxlar), mezoekotizim (buloq, ko‘l va cho‘l), makroekotizim (qitalar, okean), biosfera yoki global ekotizimlar.


2. Tabiatda moddalar va energiya almashinuvi,