4-mavzu. Jahon valyuta tizimi va uning rivojlanish bosqichlari Reja: Jahon valyuta tizimi va uning asosiy funktsiyalari

 

Oltin deviz andozasining keng tarqalishi bir mamlakatni boshqalariga bog‘liqligini kuchaytirdi. Biroq, oltin andozasining deviz shakli ko‘p amal qilmadi. 1929-1931 yillardagi jahonda ro‘y bergan inqiroz mazkur tizimni butunlay izdan chiqardi. Inqiroz o‘z navbatida, deviz valyutalarga ham salbiy ta’sirini ko‘rsatdi. 1931 yilga kelib Buyuk Britaniya oltin andozasini bekor qilishga majbur bo‘ldi, funt sterling esa devalvatsiya qilindi. Shuningdek, valyuta va iqtisodiy munosabatlarda Angliyaga bog‘liq bo‘lgan bir qator Evropa davlatlari, Misr, Malayziya, Hindiston mamlakatlarining valyutalari muvaffaqiyatsizlikka uchradi.

Oltin deviz andozasining keng tarqalishi bir mamlakatni boshqalariga bog‘liqligini kuchaytirdi. Biroq, oltin andozasining deviz shakli ko‘p amal qilmadi. 1929-1931 yillardagi jahonda ro‘y bergan inqiroz mazkur tizimni butunlay izdan chiqardi. Inqiroz o‘z navbatida, deviz valyutalarga ham salbiy ta’sirini ko‘rsatdi. 1931 yilga kelib Buyuk Britaniya oltin andozasini bekor qilishga majbur bo‘ldi, funt sterling esa devalvatsiya qilindi. Shuningdek, valyuta va iqtisodiy munosabatlarda Angliyaga bog‘liq bo‘lgan bir qator Evropa davlatlari, Misr, Malayziya, Hindiston mamlakatlarining valyutalari muvaffaqiyatsizlikka uchradi.

 

Jahon valyuta tizimi valyuta bloklariga ajraldi. Valyuta bloki – xalqaro iqtisodiy munosabatlar sohasida yagona siyosat olib boruvchi etakchi mamlakat boshchiligidagi moliyaviy, iqtisodiy munosabatlarda o‘zaro aloqador mamlakatlar guruhidir.

Jahon valyuta tizimi valyuta bloklariga ajraldi. Valyuta bloki – xalqaro iqtisodiy munosabatlar sohasida yagona siyosat olib boruvchi etakchi mamlakat boshchiligidagi moliyaviy, iqtisodiy munosabatlarda o‘zaro aloqador mamlakatlar guruhidir.

Valyuta bloklari uchun quyidagi xususiyatlar xosdir:

bog‘liq bo‘lgan valyutalar kursi guruhga boshchilik qiluvchi mamlakatlar valyutasiga biriktirildi;

blokga kiruvchi mamlakatning xalqaro xisob-kitoblari etakchi mamlakat valyutasida amalga oshirildi;

blokga kiruvchi mamlakatlarning valyuta zahiralari etakchi mamlakatda saqlandi.