4-mavzu. Jahon valyuta tizimi va uning rivojlanish bosqichlari Reja: Jahon valyuta tizimi va uning asosiy funktsiyalari

Bretton-Vuds tizimining oqibati: mamlakatlar iqtisodiyotining dollarlashuvi, ushbu holat pul massasini milliy nazorat ostidan chiqib ketishiga olib keldi.

Bretton-Vuds tizimining oqibati: mamlakatlar iqtisodiyotining dollarlashuvi, ushbu holat pul massasini milliy nazorat ostidan chiqib ketishiga olib keldi.

Bretton-Vuds tizimi quyidagi asosiy tamoyillarga ko‘ra amal qildi:

Bretton-Vuds tizimi quyidagi asosiy tamoyillarga ko‘ra amal qildi:

• 
  xalqaro xisob-kitoblarda oltin o‘zining oxirgi pul funktsiyasini saqlab qoldi;
  
• 
  dollar yoki oltindagi qa’tiy belgilangan valyuta paritetlari o‘rnatildi;
  
• 
  asosiy valyutaning kursi (AQSh dollari) oltinga nisbatan qa’tiy belgilandi;
  
• 
  asosiy valyutaga nisbatan ishtirokchi mamlakatlar valyutalari uchun qa’tiy belgilangan almashinuv kurslari o‘rnatildi;
  
• 
  markaziy banklar milliy valyutalarning asosiy valyutaga nisbatan barqaror kursini (±1%) valyuta interventsiyalari yordamida saqlab turishdi;
  
• 
  valyuta kurslarini revalvatsiya yoki devalvatsiya orqali o‘zgartirish mumkin edi;
  
• 
  tizimning tashkiliy bo‘g‘inlari sifatida Xalqaro valyuta fondi va Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki tashkil etildi.
  

AQSh dollari uchun 1 troya untsiya 35 dollar nisbatda oltin standarti o‘rnatildi. Natijada AQSh zaiflashgan raqobatchisi Buyuk Britaniyani ortda qoldirgan holda valyuta ustunligini oldi. Amalda xalqaro valyuta tizimining dollar ustunligiga asoslangan dollar standarti yuzaga keldi.

AQSh dollari uchun 1 troya untsiya 35 dollar nisbatda oltin standarti o‘rnatildi. Natijada AQSh zaiflashgan raqobatchisi Buyuk Britaniyani ortda qoldirgan holda valyuta ustunligini oldi. Amalda xalqaro valyuta tizimining dollar ustunligiga asoslangan dollar standarti yuzaga keldi.

XX asrning o‘rtalarida jami dunyo oltin zahirasining 70% AQShga tegishli bo‘ldi. Dollar – oltinga almashinuvchi valyuta zahira aktivlari, valyuta interventsiyalari va xalqaro xisob-kitoblarda ustunlik qiladigan vosita hamda valyuta paritetlarida asos bo‘ldi. Bir vaqtning o‘zida AQShning milliy valyutasi jahon puli sifatida faoliyat ko‘rsatdi.