4-mavzu. Xalqaro valyuta munosabatlari

Xalqaro valyuta bozori (Forex) ishtirokchilari tarkibi

1992-2019 yillarda jahon valyuta bozorining kunlik aylanmasi hajmi (mlrd. AQSh doll.)

• Составлено на основе данных Банка международных расчетов (БМР), публикуемых в отчетах каждые три года: Triennial Central Bank Survey: Foreign exchange exchange and derivatives market activity in 2022 / Bank for International Settlements. April, 2022.

Yillar	1992	1995	1998	2001	2004	2007	2010	2013	2016	2019	2022
Hajmi	820	1190	1527	1239	1934	3324	3973	5357	5067	6590	7508

Jahon valyuta bozori aylanmasining geografik tarkibi (%da)

• Triennial Central Bank Survey: Foreign exchange exchange and derivatives market activity in 2019 / Bank for International Settlements. September, 2019.

Indicators	2013	2016	2019
Worldwide	100	100	100
Great Britain	40,8	36,9	43,1
USA	18,9	19,5	16,5
Singapore	5,7	7,9	7,6
Japan	5,6	6,1	4,5
Hong-Kong	4,1	6,7	7,6
Switzerland	3,2	2,4	3,3
Others	21,7	20,5	17,4

Jahon valyuta bozorida etakchi valyutalarning operatsiyalardagi ulushi (%da)

• Примечание: usd – американский доллар, eur –евро, jpy – японская йена, gbp-английский фунт стерлингов, aud – австралийский доллар, chf – швейцарский франк, cad - канадский доллар, mxn – мексиканское песо, cny – юань – ренминби, nzd – новозеландский доллар, sek – шведская крона, rub – российский рубль, otn - другие валюты.
• Triennial Central Bank Survey: Foreign exchange exchange and derivatives market activity in 2019 / Bank for International Settlements. September, 2019.

Ikkinchidan, bank qisqa muddatli kreditlariga valyuta spekulyantlarining yuqori talabi foiz stavkalari darajasini oshiradi, bu esa mahsulot ishlab chiqaruvchilar uchun kredit olishga boʻlgan imkoniyatni pasaytiradi. Uchinchidan, spekulyativ kapitallar nafaqat iqtisodiyotni beqarorlashtiradi, balki valyuta kurslari dinamikasida ham noaniqlikni yuzaga keltiradi. Bu holat, valyuta kurslarining keskin tebranishiga va natijada milliy iqtisodiyotda inqirozli holatlarning yuzaga kelishiga sabab boʻladi. Shuning uchun xalqaro valyuta munosabatlari xalqaro iqtisodiy munosabatlarning yuqori daromadli va harakatchan sohasini oʻzida ifodalaydi, shu bilan birgalikda yuqori riskli hisoblanadi. Ular oʻzida real iqtisodiy munosabatlarning muhim boʻg’inini ifodalasa ham hajm jihatdan oʻn marotaba yirik hisoblanadi.

• Ikkinchidan, bank qisqa muddatli kreditlariga valyuta spekulyantlarining yuqori talabi foiz stavkalari darajasini oshiradi, bu esa mahsulot ishlab chiqaruvchilar uchun kredit olishga boʻlgan imkoniyatni pasaytiradi. Uchinchidan, spekulyativ kapitallar nafaqat iqtisodiyotni beqarorlashtiradi, balki valyuta kurslari dinamikasida ham noaniqlikni yuzaga keltiradi. Bu holat, valyuta kurslarining keskin tebranishiga va natijada milliy iqtisodiyotda inqirozli holatlarning yuzaga kelishiga sabab boʻladi. Shuning uchun xalqaro valyuta munosabatlari xalqaro iqtisodiy munosabatlarning yuqori daromadli va harakatchan sohasini oʻzida ifodalaydi, shu bilan birgalikda yuqori riskli hisoblanadi. Ular oʻzida real iqtisodiy munosabatlarning muhim boʻg’inini ifodalasa ham hajm jihatdan oʻn marotaba yirik hisoblanadi.
•