4-modul: Pedagog mas’uliyati va moslashuvchanligi

3) Ijtimoiy-psixologik moslashuv. Mutaxassisni kasbiy muhitning ijtimoiy 
tarkibiy qismlariga moslashtirish. Bu yosh mutaxassisning shaxslararo 
munosabatlarning professional tizimiga kirishini, yangi ijtimoiy rolni, xulq-atvor 
normalarini, an'analarini, madaniyatini qabul qilishni anglatadi.
Moslashuv jarayonining natijasi mutaxassisning moslashuv holatidir. 
Moslashuv - bu "inson - professional muhit" tizimidagi dinamik muvozanat va bu 
faoliyat muvaffaqiyatida namoyon bo‘ladi. To‘liq kasbiy moslashuv kasbiy 
faoliyatning standart darajasiga erishish uchun mutaxassisni bitirgandan so‘ng 
talab qiladigan vaqt bilan o‘lchanadi. Ko‘pgina yosh mutaxassislar uchun 
professional moslashuvning maqbul davri taxminan olti oyni tashkil etadi. 
Guruhlararo munosabatlarga moslashish professionaldan (1-3 oy) oldinroq tugaydi.
Kasbiy moslashuv muvaffaqiyatiga quyidagi omillar ta'sir qiladi.
Mutaxassisning sub'ektiv xususiyatlari: 
1) Ijtimoiy-demografik: Moslashuv muvaffaqiyatiga yoshning ikki tomonlama 
ta'siri qayd etilgan. Bir tomondan, yosh mutaxassisning moslashish qobiliyati 
yuqori, qarilikda ular sezilarli darajada kamayadi; boshqa tomondan, yoshga qarab, 
professional atrof-muhit bilan muvozanatlash tajribasi to‘planmoqda. Ba'zi 
ma'lumotlarga ko‘ra, ayollarning kasbiy moslashuvida ijtimoiy-psixologik jihatlar 
birinchi o‘ringa chiqadi, erkaklar esa asosan faoliyatga moslashadi. Oilaviy ahvol. 
O‘z oilangizga ega bo‘lishingiz mutaxassisni o‘z qiziqishlari va me'yorlariga ega 
bo‘lgan kichik ijtimoiy-psixologik guruhning vakiliga aylantiradi. Kelajakda u 
o‘zining kasbiy harakatlarini ushbu guruhga mansubligiga qarab tartibga solishga 

---

majbur. Oilaning yo‘qligi, bir tomondan, mutaxassisga ishlashga ko‘proq vaqt 
ajratishga imkon beradi, boshqa tomondan, hayotiy faoliyatdan qoniqishni 
kamaytiradi, chunki u hayotiy muvozanatning zarur tarkibiy qismlaridan mahrum.