4-modul. Qaraqalpaq tiliniń funkcionallíq stilleri hám sóylew mádeniyatí Jobası

3. Publicistikalıq stil. Publicistikalıq stildiń ózine tán ózgesheligi. Gazeta-
publicistikalıq stil. Agitaciyalıq stil. Rásmiy siyasiy-ideologiyalıq stil 
 
Tayanısh sózler: Siyasiy ideologiyalıq stil, gazeta publicistikalıq stil, agitaciyalıq stil, 
rásmiy siyasiy-ideologiyalıq stil, sózlerdiń qollanılıwı, qospalanǵan gáplerdiń qollanılıwı. 
Publicistikalıq stil yamasa siyasiy-ideologiyalıq stil jámiyettegi siyasiy-ideologiyalıq 
qatnaslardı bildiriw ushın xızmet etedi. Sonıń ushın ol gazetalarda, siyasiy-jámiyetlik jurnallar, 
radio hám televideniede paydalanıladı. Ol tıńlawshılarǵa belgili bir informaciya beriw hám sol 
arqalı olar
ǵa tásir etiw ushın qollanıladı. 
Publicistikalıq stil jazba hám awızeki formalarda da qollanıla beredi. Mısalı, siyasiy 
kommentatorlardıń, oratorlardıń, advokatlardıń, propagandistler menen agitatorlardıń shıǵıp 
sóylewleri awızsha formada boladı, biraq olar ádebiy tildiń normalarınan paydalanadı. 
Publicistikalıq stil: 1) gazeta-publicistikalıq stil (gazeta tili), 2) agitaciyalıq stil (shaqırıqlar, 
lozungler), 3) rásmiy siyasiy-ideologiyalıq stil (húkimet qararları) hám t.b. túrlerine bólinedi. 
Gazeta-publicistikalıq stiline gazetanıń bas maqalaları, informaciya, reportaj, xalıqaralıq awhal, 
sport jańalıqları, feletonlar kiredi. Olar kóbinese agitaciyalıq, propagandalıq xarakterge iye boladı. 

---

Bul stildiń ózine tán standart birlikleri - hár qıylı konstrukciyaları boldı: joqarı isenim, salmaqlı 
úles, qızǵın juwap hám t.b. 
Publicistikalıq stildiń leksikasında siyasiy-jámiyetlik leksika úlken orın iyeleydi: jámiyet, 
Ana-Watan, diktatura, konstituciya, novator, zúráát, jedellestiriw hám t.b. Ayırım sózler belgili 
waqıtlarda publicistikalıq stilde qollanılıp, keyninen shıǵıp qalıwı da múmkin: shamshıpaq, atız 
máliykası, staxanovshı hám t.b. 
Morfologiyalıq jaqtan alıp qaraǵanda, publicistikalıq stilde abstrakt atlıqlar (nátiyjelilik, 
sadıqlıq, kelisim, juwapkershilik hám t.b.) feyildiń házirgi máhál formaları jiyi qollanıladı. Mısalı: 
1. Sonıń menen qatar shiyki zattı únemlewde de úlken tabıslarǵa jetisip kiyatırmız. 2. Bul 
mákememiz ushın qolǵa kirgizilgen úlken tabıs. 3. Mine bunıń jemisin kórip tursız. 4. Kóp 
kemshiliklerge jol qoyıldı. 5. Qolda bar múmkinshiliklerden paydalanayıq. (S.Jumaǵulov). 
Publicistikalıq stilde qospalanǵan gápler (birgelikli aǵzalar, qaratpa sózler, kiris sózler, 
toplamlar) keń qollanıladı. Mısalı: Miynet máselelerin sheshiwde miynet kollektivleriniń 
wákilligin ádewir dárejede keńeytiw, profsoyuzlardıń aktivligin arttırıw, miynetkeshler 
huqıqlarınıń kepilligin kúsheytiw, sonday-aq, miynet tártibin bunnan bılay bekkemlew, hújdanlı 
hám joqarı ónimli miynetti xoshametlew ushın zárúrli jaǵdaylar dúziw belgilenip otır. («Erkin
Qaraqalpaqstan»). 
Sonday-aq, bul stilde emocionallıq hám ekspressivlik mánidegi sózler de paydalanıla beredi: 
Suwdıń da sorawı bar. Isenimdi hám óz-ara túsiniwdi bekkemleyik.(gazetadan).