4-modul. Qaraqalpaq tiliniń funkcionallíq stilleri hám sóylew mádeniyatí Jobası
Kórkem ádebiyat stili. Basqa stillerden ózgesheligi. Prozalıq shı
Download 269.32 Kb. Pdf ko'rish
|
4-modul.
4. Kórkem ádebiyat stili. Basqa stillerden ózgesheligi. Prozalıq shı ǵarmalardıń tili. Poeziyalıq shıǵarmalardıń tili. Tayanısh sózler: Kórkem shıǵarmanıń tili, dialektizmler, professionalizmler, terminler, jargonlar, jazıwshınıń individuallıǵı, prozalıq shıǵarmalardıń tili, poeziyalıq shıǵarmalardıń tili. Kórkem ádebiyat stili yamasa kórkem ádebiyat tili basqa stillerge salıstırǵanda ayrıqsha orın iyeleydi. Kópshilik ilimpazlar (P.A.Budagov, A.H.Gvozdev, A.I.Efimov, D.E.Pozental, E.Berdimuratov hám t.b.) bul stildi funkcional stiller qatarına kirgizedi hám onı tildiń jámiyettegi sociallıq tásir etiw funkciyasınıń bir forması dep qaraydı. Ayırım izertlewshiler kórkem ádebiyat stilinde tildegi barlıq qurallardıń da paydalanıla beretu ǵının eske alıp, onı óz aldına bólek stil dep esaplaydı. Haqıyqatında da, kórkem shıǵarmanıń tili ádebiy tilge salıstırǵanda bir qansha keńirek boladı, sebebi kórkem shıǵarmada ádebiy tildiń normasına sáykes sóz hám formalar menen birge dialektizmler, professionalizmler, terminler hám jargonlar da paydalanıla beredi, ya ǵnıy kórkem ádebiyat stili ulıwma milliy tildi óz ishine qamtıydı. Kórkem ádebiyat stilinde tildiń kommunikativlik hám estetikalıq funkciyaları birigip keledi, óytkeni kórkem shıǵarma oqıwshıǵa qanday da bir informaciya beriwi arqalı oǵan estetikalıq jaqtan da kúshli tásir etedi, yaǵnıy jazıwshı óz shıǵarması arqalı bizdi qorshaǵan dúnyanı obrazlı hám kórkem etip kórsetedi, oǵan óziniń kóz qarasın bildiredi. Usı maqsette kórkem shıǵarmalarda emocionallıq, ekspressivlik, lirizm hám hár túrli kórkemlew quralları (troplar, stilistikalıq figuralar) keń qollanıladı. Kórkem ádebiyat stilinde jazıwshınıń sóz tańlawında tildiń baplıq stilleri de (kitabıy hám sóylew stilleri) qollanıla beredi hám olardı paydalanıw shıǵarmadaǵı waqıyaǵa, onıń personajlarınıń xarakteristikasına, tiline baylanıslı boladı. Sonlıqtan da hár bir kórkem shıǵarmada jazıwshınıń individuallıǵı, jeke stili, onıń kóz qarasları, obraz jasaw uqıplılıǵı kórinedi. Ayırım jazıwshılar óziniń sheberligi menen milliy ádebiy tildiń rawajlanıwında iz qaldırıp, oǵan óz tásirin tiygize aladı. Kórkem shıǵarmanıń tili eki túrge bólinedi: prozalıq hám poeziyalıq. Al, dramalıq shıǵarmalarda kóbinese sóylew tiliniń elementleri paydalanıladı. Prozalıq shıǵarmalar óz ishine kitabıy hám sóylew tiliniń elementlerin qamtıydı. Poetikalıq shıǵarmalardıń tili ulıwma xalıqlıq tildiń nızamlıqlarına sáykes bolsa da, óziniń specifikalıq ózgesheliklerine iye boladı. Bunday shıǵarmalarda ritmika (dawıslı hám dawıssız buwınlar), allitraciya, assonans, rifma tiykarǵı orındı tutadı, sebebi olardıń kórkemligi usı qurallar arqalı jasaladı. Sonday-aq, poetikalıq shıǵarmalardaǵı intonaciya, seslik simvolizm (biri-birine jaqın seslerdiń obrazlılıǵı), muzıkalılıq úlken áhmiyetke iye. Download 269.32 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling