4 reja kirish asosiy qism

21 
 
hal qilish esa noaniq muammolar, qarama-qarshi maqsadlar, jamiyat, siyosat va 
iqtisodiyot nuqtai-nazaridan mavjud alternativ variantlardan birini tanlash bilan 
bog‘liq bo‘lib qoladi. Demak, biz qurayotgan modelda nafaqat miqdoriy 
ko‘rsatkichlarni, balki sistemaning sifat ko‘rsatkichlarini xam e’tiborga olinishi 
zarur. Modellardan quyidagi maqsadlarda foydalanish mumkin: 
- borliqni anglash vositasida sifatida; 
- muomala vositasi sifatida; 
- o‘qitish, o‘rgatish va trenirovka vositasi sifatida; 
- bashorat qilish vositasi sifatida;
- tajribalarni yo‘lga qo‘yish vositasi sifatida.
Modellarning real olamning, borliqning anglash vositasi sifatida foydaliligi 
hammaga ayon. U bizning tushunchalarimizni tartiblashga, sistemaga solishga, 
qarama-qarshi tushunchalar haqida hulosalar chiqarishimzga yordam berishi 
mumkin. Model o‘zaro aloqadorlikni, talab qilinadigan resurslarni aniqlashda eng 
yaxshi vositalardan biri hisoblanadi. 
Muomala vositasi sifatida shuni aytish mumkinki, yaxshi qurilgan modelning 
bahosi bo‘lmaydi. Bekorga "Yuz marta eshitgandan bir marta ko‘rgan yaxshi" 
deyishmaydi. Asosida so‘z yotadigan xar qanday til murakkab jarayonlarni, 
tushuncha va ko‘rinishlarni ifodalashda ojiz bo‘lib qolishi mumkin. Modelning 
sso‘zlar orqali ifodalashdan afzalligi uning beri lgan vaziyatni ihcham, qisqa va 
aniq ifodalashidadir. Model qaralayotgan ob’ektning umumiy strukturasini 
tushunarliroq ko‘rinishda ifodalaydi, muhim sabab va oqibatlarni ochib beradi. 
Modellar kasbiy mahoratga o‘qitish va o‘rgatish vositasi sifatida borgan sari 
keng qo‘llanilmoqda. Model – qayotiy boshqarish sistemasida mumkin bo‘lgan 
barcha kritik tasodifiy holatlarda insonga o‘zini tutishni o‘rgatuvchi ajoyib 
tayyorlash vositasidir.

---

22