4 reja kirish asosiy qism

30 
 
o‘rtasida o‘zaro mutanosiblik o‘rnatilgan bo‘lsa. Ammo, bunday tajribalar 
o‘tkazishning kamchiliklari ayrim hollarda sezilardli darajada bo‘ladi, chunki:
1. U ob’ektning belgilangan ish tartibini o‘zgartirishi va buzishhi mumkin; 
2. Agar sistemaning tarkibiy elementi odamlar bo‘lsa, ular o‘zlarining 
kuzatilayotganligini sezib qolganidaen so‘ng, o‘z hulqlariga o‘zgartirishlar kiritishi 
mumkin; 
3. Tajriba davomida yoki tajribalar seriyasini o‘tkazishda bir hil tarkibdagi 
ishchi-xodimlarni ushlab turishning qiyinligi.
4. Tanlashning u yoki bu miqdorini belgilash uchun ( va demak tajriba 
natijalarining statistik ahamiyatligini belgilash uchun) juda katta hajmda vaqt, 
mablag‘ va vositalar talab qilinishi mumkin. 
5. Real sistema bilan tajriba o‘tkazishda alternativ variantlar to‘plamini 
tekshirishning iloji yo‘qligi.
SHu sabablar bilan, tadqiqotchilar quyidagi shart-sharoitlarni birortasi ham 
mavjud bo‘lganida, imitatsion modellashtirishning maqsadga muvofiqligini ko‘rib 
chiqishi kerak:
1. Qo‘yilgan masala uchun tugal matematik modelning mavjudligi va bu 
modeldagi masalani echishning analitik usulini hozircha ishlab chiqilmaganligi. Bu 
kategoriyaga navbat kutish bilan bog‘liq maishiy va ommaviy xizmat ko‘rsatish 
modellari kiradi.
2. Analitik metodlar mavjud, amml matematik protsedura shunchalik qiyinki, 
imitatsion modellashtirish bu masalaning oson va sodda echish usulini beradi.
3. Analitik echimi mavjud, ammo mavjud personal xodimlarning malakalari 
etarli bo‘lmagani uchun, bu echimlarni joriy qilib bo‘lmaydi. Bu holda imitatsion 
modellashtirish va uni tekshirib ko‘rish chetdan malakali xodimlarni ishga taklif 
qilish va foydalanish harajatlari bilan qiyoslanadi.
4. Aniq va ma’lum parametrlarni baholashdan tashqari, ma’lum bir vaqt 
mobaynida imitatsion model ustida jarayonning borishini kuzatish maqsadga 
muvofiq. 

---