4 reja kirish asosiy qism

24 
 
Mohiyati jihatidan har qanday model imitatsiyaning bir ko‘rinishi 
hisoblanadi. Imitatsion modellashtirish juda ham keng, ammo to‘liq va aniq 
ta’riflanmagan tushuncha bo‘lib, murakkab sistemalarni loyihalashtirish va faoliyat 
yuritishiga aloqador mutaxassislar uchun juda katta ahamiyatga ega.
Ta’rif: Imitatsion modellashtirish – bu real sistema modelini yaratish va bu 
modellar yordamida sistemaning hulqini o‘rganish yoki qo‘yilgan aniq kriteriyalar 
asosida turli strategiyalarni baholash maqsadlarida tajribalar o‘tkazish jarayonidir.
Shunday qilib, Imitatsion modellashtirish jarayonini modelni yaratish va uni 
biror muammoni o‘rganish maqsadida amaliyotga tatbiq qilish jarayoni sifatida 
qabul qilamiz. Real sistemaning modeli deganda biz ob’yektlar yoki turli g‘oyalar 
guruhini asliga qaraganda boshqacha ko‘rinishda ifodalashni tushunamiz.
“Real” so‘zini "mavjud yoki mavjudlik ko‘rinishlaridan birini qabul qilish” 
ma’nosida qo‘llaymiz. Hozircha faqat qog‘ozda mavjud bo‘lgan yoki loyihalash 
bosqichida turgan sistemani xuddi ishlab turgan sistema sifatida modellashtirish 
mumkin.
Ta’rifga ko‘ra, imitatsion modellashtirish atamasi chorrahalardagi 
transportlarning xarakatini o‘rganishni ham, Monte-Karlo metodi yordamida 
tashkil qilingan stoxastik modellar va tajribalarni ham qamrab oladi. Model 
faoliyati uchun zarur bo‘lgan ma’lumotlar va ular orasidagi funksional 
munosabatlar 
ehtimollar 
nazariyasi 
qonuniyatlariga 
bo‘ysinishi 
ham, 
bo‘ysinmasligi ham mumkin.
Imitatsion modellashtirish tajribaviy va amaliy metodologiya hisoblanadi va 
quyidagi maqsadlarga ega bo‘ladi:
- sistema xulqini ifodalash ;
- kuzatilayotgan ob’ekt hulqini anglashga qaratilgan nazariya va farazlarni 
qurish ;
- bu nazariyani sistemaning kelajakdagi hulqini bashorat qilishda foydalanish. 
Ko‘plab texnik metodlardan farqli o‘laroq, imitatsion modellashtirishni 
ixtiyoriy fan va sohalarga qo‘llash mumkin.

---