5. Mavzu: Sodda psixik jarayonlar Reja

Giperbolizatsiya 
– obrazlarni kattalashtirish yoki kichiklashtirish
shuningdek, alohida qismlarni o‟zgartirishdir. Masalan: Gulliver, liliput,
Alpomish, Rustam pahlavon obrazlari kabilar.
Tizimlashtirish – o‟xshatish orqali ayrim tasavvurlarni ular orasidagi
farqlarni silliqlash; tipiklashtirish-bir xil obrazlarni qaytarilishi bo‟lib, har bir davr
uchun tipik bo‟lgan obrazlarni yaratish Masalan: A.Kahhor hikoyalari («O‟g‟ri»,
«Bemor») A.Qodiriy («O‟tgan kunlar») romani kabilar.
Aktsentlashtirish – ayrim belgilarni ta‟kidlash orqali obrazlar yaratish
Masalan: o‟rtoqlik hazillari. Aktsentlashtirish badiiy adabiyotlarda juda ko‟p
qo‟llaniladi.
YUqoridagi xayol jarayonlari orqali yaratiladigan obrazlar analiz va sintez
jarayonida ro‟y beradi. CHunki har bir narsani yoki hodisani avval analiz (tahlil)
qilib ko‟riladi, keyin ularni sintez (birlashtirish) qilish orqali yangi obrazlar hosil
qilinadi.
Xayol jarayonida xayol tasavvurlarining xotira tasavvuridan farqi muhim
ahamiyatga ega.
 Xayol tasavvurlari ongda paydo bo‟ladi va barqaror bo‟ladi.
 Xotira tasavvuridagi narsa doimo tanish narsadek his qilinadi. Xayol
tasavvurlari esa yangilikni his qilish tuyg‟ularini beradi.
 Xayol tasavvurlari insonning qiziqish va ideallari bilan bog‟liq bo‟lgani sababli
yangilikni his qilish tuyg‟ulari oqibatida vujudga keladi.
Xayolning individual xususiyatlari odam
xayolining rivojlanish darajasi va ko„proq
foydalanadigan 
obrazlar
tipiga 
ko„ra
tafovutlanishida ifodalanadi.
Xayolning
rivojlanganlik darajasi
o„tmishdagi tajriba ma‟lumotlarining obrazlar yorqinligi va chuqurligi bilan
qayta ishlash, shuningdek, bu qayta ishlash natijalarining yangiligi va
anglanganligi bilan xarakterlanadi. Xayolning kuchli va to„laqonliligi xayol
mahsulotining haqiqatga to„g„ri kelmaydigan va mo„„jizaviy obrazlar, masalan,
sehrli ertaklar mualliflarida oson baholanadi. Xayol rivojlanganligining zaifligi
tasavvurlarni quyi darajada qayta ishlanishi bilan ifodalanadi. Xayol