6- qalbakilashtirilgan dori vositalarining tahlilida qo‘llaniladigan zamonaviy usullar

Qalbakilashtirilgan dori vositalari tasnifi

Tarkibida ta’sir etuvchi moddasi bo‘lmagan dori vositalari («platsebo» mahsulot);

Tarkibida yorliqda ko‘rsatilmagan dori vositasi saqlagan yoki uni imitatsiya qiladigan modda saqlagan dori vositalari;
Tarkibida yorliqda ko‘rsatilganga qaraganda ko‘p yoki kam modda saqlagan dori vositalari;
Tarkibida dori vositasini to‘g‘ri saqlagan, ammo birlamchi o‘rami va yorlig‘i bo‘yicha originalidan farq qilgan dori vositalari;
Sifati amaldagi talablarga javob beradigan, ishlab chiqaruvchi korxona nomidan ishlab chiqarilgan, tarkibi, nomi va o‘ramlari bo‘yicha original dori vositalari bilan o‘xshash dori vositalari;
Tarkibida ta’sir etuvchi moddalari talabga javob beradigan va zamonaviy asbob-uskunalarga ega bo‘lgan ishlab chiqaruvchilar tomonidan ishlab chiqarilgan dori vositalari.
Farmatsevtika bozoriga qalbakilashtirilgan dori vositalarining kirib kelishi quyidagi salbiy holatlarga olib kelishi mumkin:
1. Iste’molchi - bemor organizmiga zarurat tug‘ilib turgan holda tegishli farmakoterapevtik yordam ko‘rsatmasligi, ya’ni dori deb qabul qilingan vosita tarkibida ta’sir etuvchi moddalarni umumay yo‘qligi yoki etarli miqdorda bo‘lmasligi;
2. YOrliqda ko‘rsatilgan dori moddasining o‘urniga boshqa ta’sir etuvchi modda bo‘lishi bemor organizmiga zararli va unga kerak bo‘lmagan biologik faol moddalarni kiritilishi;
3. Haqiqiy dori vositasi ishlab chiqaruvchi firma vadori vositasiga nisbatan is’temolchidaishonchsizlik uyg‘onishi;
4. Ishlab chiqaruvchi firma va (yoki) davlat tashkilotlariga etkaziladigan iqtisodiy zarar.

Dori vositasining g‘ayriqonuniy nusxalari – intellektual mulk to‘g‘risidagi qonun hujjatlari buzilgan holda muomalaga kiritilgan dori vositalaridir.

Jaxon farmatsevtika bozorida muomalada juda ko‘p original va generik dori vositalari mavjud. Ularning ko‘p qismi Xalqaro patent tashkiloti yoki O‘zbekiston Respublikasi patent idorasidan texnologiyasiga, tarkibi va tovar belgisiga patent olmaganligi sababli patent egasi bilan litsenzion kelishuvsiz ishlab chiqarilishi va muomalaga kiritilishi mumkin emas.
Odatda, dori vositalarining g‘ayriqonuniy nusxalarda ishlab chiqaruvchi korxona yashirilmaydi. Sifatsiz dori vositalaridan farqli ravishda ular amaldagi standartlar talablariga to‘liq javob beradi, shu bilan birga patent egasi bilan kelishmagan holda tayyorlanganligi uchun g‘ayriqonuniy hisoblanadi.