6-мавзу: геоэкологик омил ҳАҚида тушунча

Деҳқончиликни кенг тарқалишининг биринчи бевосита оқибати кенг майдонларда табиий биотанинг йўқолишидир. Дарё қайирлари ва воҳалардаги табиий ўсимликлар деярли қолмади.

Ландшафтларни деҳқончиликда ўзлаштириш жараёнида доимий ва бевосита таъсирга тупроқ учрайди. Қишлоқ хўжалик техникаларининг босими ва экинлар билан минерал элементларнинг доимий олиниши тупроқ структурасини, унинг физик-кимёвий хусусиятларини ёмонлашувига ва унумдорлигининг йўқолишига олиб келади. Механизациялаштириш ва кимёлаштириш натижасида замонавий интенсив деҳқончилик ландшафтларга таъсир этмоқда. Шудгорлаш, ўз-ўзидан тупроқнинг табиий структурасини бузади, шунга боғлиқ ҳолда унинг сувўтказувчанлик ва намни сақлаш хусусияти ҳам бузилади. Бу ҳолат ўз навбатида ер усти оқимининг кучайишига ва табиий ўсимлик қопламининг этишмаслиги оқибатида юзалатма ва чуқурлатма эрозиянинг янада жадаллашишига шароит яратади.

Ландшафтларни деҳқончиликда ўзлаштириш жараёнида доимий ва бевосита таъсирга тупроқ учрайди. Қишлоқ хўжалик техникаларининг босими ва экинлар билан минерал элементларнинг доимий олиниши тупроқ структурасини, унинг физик-кимёвий хусусиятларини ёмонлашувига ва унумдорлигининг йўқолишига олиб келади. Механизациялаштириш ва кимёлаштириш натижасида замонавий интенсив деҳқончилик ландшафтларга таъсир этмоқда. Шудгорлаш, ўз-ўзидан тупроқнинг табиий структурасини бузади, шунга боғлиқ ҳолда унинг сувўтказувчанлик ва намни сақлаш хусусияти ҳам бузилади. Бу ҳолат ўз навбатида ер усти оқимининг кучайишига ва табиий ўсимлик қопламининг этишмаслиги оқибатида юзалатма ва чуқурлатма эрозиянинг янада жадаллашишига шароит яратади.

Саноатнинг геотизимларга таъсири.

Саноат қишлоқ хўжалигига қараганда анча кеч вужудга келган хўжалик соҳаси бўлиб, ландшафтларнинг маҳаллий энергетик ва хом ашё ресурсларига қарам бўлмаслиги мумкин. Бу соҳа объектларининг тарқалиши нуқтали характерга эга ва эгаллаган майдони бўйича уларни қишлоқ хўжалиги ерлари билан ҳеч ҳам тенглаштириб бўлмайди. Бироқ, ландшафтларга антропоген юкнинг интенсивлиги ва уларнинг геоекологик вазиятига таъсири бўйича қишлоқ хўжалигидан анча устун туради ва бу ҳолат айниқса ХХ асрдан бошлаб яққол намоён бўлмоқда.