6-Мавзу: Классик иқтисодий мактабнинг вужудга келиши

П.Буагильбер-Франция классик сиёсий
иқтисодининг асосчиси
асосий иқтисодий асарлари

П.Буагилбернинг иқтисодий қарашлари

пулнинг фақат айирбошлаш воситаси функцияси тан олинади.
тармоқлар ўртасидаги меҳнат тақсимоти эркин рақобат натижасида бўлиши керак, деб ҳисоблади;
давлатнинг иқтисодий ҳаётга бемаъни аралашувини инкор этади ва эркин дон савдосини жорий этишни талаб қилиб чиқади;
деҳқонлар манфаатларидан келиб чиққан ҳолда, солиқ тизимида ислоҳотлар ўтказиш зарур, деб қаради;
иқтисодий ўсиш ва давлат бойлигининг асоси -қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришининг ривожланиши, деб ҳисоблади;
Франция халқ хўжалигининг тушкунликка тушишининг асосий сабаби меркантилизм иқтисодий сиёсати деб кўрсатиб беради;

Физиократизм таълимоти

Асосий вакиллари
Франсуа Кенэ (1694-1774й.)
Анн Робер Жак Тюрго (1727-1781 й.)
Физиократизм грекча “рhisis”-ер ва “kratos” ҳумронлик сўзидан келиб чиққан бўлиб, “табиат ҳукмронлиги” маъносини билдиради.
Физиократизм миллий иқтисодиёт ва жамиятнинг бойлиги фақат қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши ҳисобига шаклланади, деб тасдиқловчи таълимот.

Француа Кенэ-физиократизм таълимоти асосчиси

• Деҳқончилик давлати иқтисодий сиёсатининг умумий принциплари” (1758);
• “Ҳунармандчилик меҳнати тўғрисида”(1758);
• “Иқтисодий жадвал” (1758).

Иқтисодий муаммоларга бағишланган асарлари

Соф маҳсулот тўғрисидаги таълимот.

Ф.Кененинг назарий меросида унинг соф маҳсулот (ҳозир уни миллий даромад деб аташади) тўғрисидаги таълимоти муҳим ўрин эгаллайди.
Унинг фикрига кўра, соф маҳсулотнинг манбаи ер ва унга сарфланган қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришида банд бўлган кишиларнинг меҳнати ҳисобланади. Демак, бойликнинг (соф маҳсулот) кўпайиши қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши билан боғлиқ бўлган «ер инъомидир». Шу боис, давлат саноатни эмас, балки қишлоқ хўжалигини рағбатлантириш тўғрисида ғамхўрлик қилиши керак.
Ф.Кене: «Деҳқонлар камбағал бўлса, қироллик камбағал бўлади, қироллик камбағал бўлса қирол камбағал бўлади», деб ҳукуматни ишонтиришга ҳаракат қилган. Савдо ва саноат бойлик яратмайди, негаки савдогар ва ҳунармандлар қишлоқ хўжалигида яратилган бойликни фақат бир жойдан иккинчи бир жойга етказиш ва ўзгартириш билан шуғулланади.