6-mavzu. Xitoy mamlakatiga iqtisodiy geografik tavsif. ( s) Rеja: 1) Iqtisodiy-siyosiy geografik o'rni

Davlat tuzumi. Xitoyning 1894-1895 yillardagi bo'lib o'tgan Yapon-Xitoy urushidagi 
mag'lubiyati, Mustamlakachi mamlakatlarning yangidan bosqinchilik yurishlari uchun sharoit 
yaratdi. Natijada Yanszo' daryosi xavzasidagi provinsiyalar Angliya, mamlakatning janubiy 
qismi Fransiyaga qisman Angliyaga Shandun-Germaniya, Fuyzyan-Yaponiya, Buyuk Xitoy 
devoridan shimoliy xududlargacha Rossiya imperiyasining nazorati ostiga o'tdi. 
1912 yildagi monarxiyaning ag'darilishi Xitoy Respublikasining tashkil topishi 
mamlakatning yarim feodal va yarim mustamlakachilik xolatini o'zgartirmadi. 
1927 yildagi reaksion davlat to'ntarishidan so'ng mamlakatda gomindanchilar rejimi 
o'rnatildi. 
Ikkinchi jaxon urushidan so'ng mamlakatni Xitoy Xalq Ozodlik armiyasining Yapon 
bosqinchilaridan to'la ozod qildi. 
1949 yil 1-oktabr kuni Xitoy Halq Respublikasi tashkil topdi. 
1950 yilning bahorida mamlakatda fuqarolar urushi tugadi, gomindanchi qo'shinlarning 
qolgan qutganlari (Chan-Kayshi) Tayvan orliga o'rnashib oldi,va Xitoy Respublikasi tashkil 
topdi. 
Xitoy Xalq Respublikasi konstitusiyasiga binoan (1982 yil) Halq vakillari umumxitoy 
majlisi (XVUM)- Davlat xokimiyatining qonun chiqaruvchi oliy organi, XVUM Doimiy 
komiteti uning doimiy ishlaydigan organidir. XVUMning vakolat muddati - 5yil. XVUM XXR 
Raisi va uning o'rinbosarini, XVUM Doimiy komitetining raisini va shu komitet sostavini uning 
davlat xokimiyatining oliy ijroiya organi bo'limi markaziy xalq xukumati XHR Davlat 
kengashining bosh vaziri nomzodi va shu kengash tarkibini tasdiqlaydi. 
Mamlakat ma'muriy-hududiy jihatdan 22 provinsiya, 5 muxtor rayonlariga va 3 markazga 
bo'ysunuvchi (Pekin, Shanxay, va Tyanszin) shaxriga bo'linadi. 
Xitoy bir necha asr ilgari mustamlakachi mamlakatlar (Portugaliya va Angliya) tomonidan 
tortib olingan Makoa oroli (1999 y 20 dekabrda) va Syangan oroli (1997 y 1 iyun) ustidan o'z 
nazoratini o'rnatdi. Xitoy Xalq Respublikasi Tayvan orolini o'zining ajralmas qismi sifatida 
e'tirof etadi. Xitoy Xalq Respublikasi BMT Xavfsizlik Kengashining doimiy a'zosidir. 

---