Imkoniyat voqelikka aylanishi bilan bog‘liq bo‘lgan vaziyatlarning ikki tipi mavjud
V I
1
I
2
I
3
V
1
V I V
1
1. Voqelik V da amal qiluvchi qonunlar mazkur
sharoitda turli raqobatdosh
imkoniyatlarning muayyan to‗plamiga yo‗l qo‗yadi, lekin ulardan
bittasigina amalga oshadi
(chizmada imkoniyat I
1
voqelik V
1
ga aylanadi).
Masalan, qimor o‗yinida tashlangan oshiq o‗zining olti qirrasidan
istalgan biriga tushishi
mumkin, lekin oshiq har tashlanganda bu imkoniyatlardan faqat bittasi amalga oshadi.
Tasodif – ko‗p sonli imkoniyatlardan bittasining amalga oshishi.
2. Voqelik V da amal qiluvchi qonunlar mazkur sharoitda birdan-bir imkoniyat I ga yo‗l
qo‗yadi va ayni shu imkoniyat voqelik D
1
ga aylanadi (chizma).
Masalan, bilьyard soqqasi boshqa soqqa bilan to‗qnashganidan so‗ng
mazkur sharoitda
mexanika qonunlari bilan belgilanuvchi mumkin bo‗lgan birdan-bir traektoriya bo‗ylab
harakatlanadi.
Xulosalar. Kategoriyalar fikrlashning universal shakllari bo‗lib, ularda obyektiv voqelikda
mavjud bo‗lgan umumiy aloqalar, xossalar va munosabatlar aks etadi;
Kategoriyalarda
kishilik
jamiyati
ko‗plab
avlodlarining
tajribasi
va
faoliyati
mujassamlashadi. Bilish natijalari o‗z aksini topuvchi tushunchalar va kategoriyalar bo‗lmasa,
bugungi kunda bilishning o‗zi ham bo‗lmas edi;
Kategoriyalar
quyidagi obyektivlik,
muayyanlik, amaliyot bilan bog‗liqlik,
tarixiylik,
o‗zgaruvchanlik va sh.k. xususiyatlar bilan tavsiflanadi.
Tajribaviy amaliy matnlar
Kategoriya, obyektivlik, amaliyot, falsafa, imkoniyat , voqelik, mazmun, shakl,
Mustaqil ishlash uchun savol va topshiriqlar
1. Falsafa kategoriyalarining ijtimoiy ahamiyatini asoslang
2. Gegelning kategoriyalarga munosabati bo‗yicha esse tayyorlang
3. Imkoniyat va voqelik kategoriyasining ijtimoiy jarayonlardagi ahamiyati
4. Kantning kategoriyalar haqidagi qarashlari tasnifi (esse)
Qo‘shimcha va tushuntiruvchi matnlar
Bilim va ko‘nikmalarni baholash materiallari
Adabiyotlar
