7-lektsiya Awıl xojalıq eginlerin egiw usılları. Almaslap egiw

EJ =
Optimal egis mug’darı ta’jiriybede anıqlanadı, al belgilengen mug’dardın’ salmag’ın (C, kg/ga) to’mendegi formula menen
C =
C = salmag’ı, kg/ga;
T_c = tuxım sanı, mln 1 ga
A = 1000 dana tuxımnın’ salmag’ı
EJ = egiske jaramlıg’ı, %
Eger 1 gektarg’a 5 mln dana tuxım egiw kerek bolsa, 1000 dana da’nnin’ salmag’ıc 50 g ha’m egiske jaramlıg’ı 94,05%. Egis mug’darı to’mendegishe boladı.
C = kg/ga
Tuxımdı egiw teren’ligi bul topıraq betinen vertikal jo’neliste tuxım tu’setug’ın orınnın’ to’mengi shegerasına shekemgi aralıq. Ol o’simliktin’ biologiyalıq o’zgesheligi, tuxım iriligi, topıraq ıg’allıg’ı ha’m o’nimdarlıg’ına baylanıslı boladı.
İri tuxımlar teren’ egiledi, sebebi onda azıq zapasları ko’p, al mayda tuxımlar sayız egiledi (jon’ıshqa, tarı), bularda azıq zapasları kem boladı.
Tuxım endi alınatug’ın zu’ra’a’ttin’ tiykarı bolıp esaplanadı. Ha’r qanday egin ushın kelesi jılg’a tuxım tayarlanadı. Tuxım tayarlawdag’ı tiykarg’ı sha’rt tuxım alınatug’ın o’simlik sol egilip atırg’an sortqa ta’n bolıw kerek. Mısalı, g’awasha ha’m biyday atızlarında basqa sortlar aralasıp ketken bolıwı mu’mkin. Bul tuxım tayarlanatug’ın atızlarda tuxım tayarlawdan aldın tazalaw jumısları o’tkeriledi, yag’nıy sol sortqa ta’n bolmag’an o’simlikler julıp atızdan alıp shıg’ıladı.
Tuxımdı basqa tuxımlar, sıng’an yamasa push tuxımlardan, o’simlik qaldıqlarınan tazalap standart talaplarına juwap beretug’ın tazalıqqa alıp kelgennen keyin, belgili da’rejedegi ıg’allıq penen onı saqlawg’a qoyıladı. Saqlaw da’wirinde ha’r egin tuxımı ushın arnalg’an da’riler zıyankeslerge ha’m keselliklerge qarsı sebiledi.
Egis usılları. Erte jıllarda barlıq awıl xojalıq eginleri tuxımları qol menen shashıp egiletug’ın edi. Keyingi jılları eginlerdin’ tu’rine qarap seyalkalar oylap tabıldı. Seyakalar menen egilgende tuwrı qatar menen, bir tegis, birdey teren’likte ha’m atızdın’ ha’mme jerinde ten’dey tu’p sanı boladı.
Tuxımdı seyalkada egiw tiykarınan eki wazıypanı sheshedi.
1. O’simlik tuxımın bir tegis ko’gertip alıw ushın birdey teren’likke egiw, egis mug’darın saqlaw, atızda tu’p sanının’ birdey bolıwı, topıraq ıg’allıg’ı, azıq elementleri ha’m jaqtılıqtan tolıq paydalanıwdı ta’miyinlew.
2. Eginlerdi ta’rbiyalaw jumıslarında mexanizaciyadan paydalanıw ushın qatarlardın’ tuwrı bolıwı, ken’ligi ha’m uyalar arasının’ birdey bolıwına a’mel qılıw.
Eginlerdin’ tu’rine qarap to’mendegi egis usılları qollanıladı.