7-ma`ruza. G’isht-tosh tershi texnologiyasi G’isht -tosh terish ishlarining maqsadi. Umumiy qoidalar. G’isht-tosh terimi elementlari

Qurilishda g’isht va tosh ishlarida ishlatiladigan
qorishmalar uchun bog’lovchilar
5.1-jadval

Qo’llanilish ko’lami	Qorishma tamg’asi	Bog’lovchi
		Tavsiya etiladi	Ruxsat beriladi
Namligi kam asosga qurilgan bino nisbiy namligi 60% gacha yer usti inshootlari uchun	4 va 10	Havoy va gidravlik oxak. Oxak-toshqolli romantsement qismining qurilish qorishmalari uchun tsement.	Oxak -putsoolanli Oxak - kulli
	25 va yuqori	Portland tsement platiklashtirilgan - suvga chidamli portlandtsement. Toshqol portlandtsement.	Putsoolan portlandtsement magnizeollar va toshqol magnizeol portlandtsement.Oxak-toshqol Qurilish qorishmasi uchun tsement
O’ta nam asosga qurilgan, xona namligi 60%dan ortiq bo’lgan yer usti inshootlari uchun	10	Oxak toshqol Remanttsement Qurilish qorishmalari uchun tsement	Oxak putsoolanli Oxak kulli Gidravlik oxak
	25 va ortiq	Putsoolan portlandtsement shlak portlandtsement plastiklashtirilgan va suvga chidami portlandtsement Portlandtsement	Oxak toshqolli Qurilish qorishmalari uchun tsement

Qorishmaga yuqori qo’zg’aluvchanlik va suv ushlab turish maqsadida qorishma tarkibiga organik va noorganik plastiklashtiruvchi qo’shimchalar qo’shiladi. Bunday qo’shimchalar bo’lib: milonaft, TSNPS-1 plastifikatori, sovun ishqori, konefol, shuningdek SDP xizmat qiladi.

G’isht terish ishlarida chok bostirish - bu g’ishtlarni (toshlarni) bir-biriga nisbatan joylashishidir. Qurilishda xozirgi kunda eng ko’p qo’llanib kelinayotgan chok bostirish usullariga: bir qatorli (zanjirli) chok bostirish (rasm 5.4.a) va ko’p qatorli chok bostrish (rasm 5.4.b) kiradi.

Rasm 5.4. Ikki g’isht qalinlikdagi devorni terishda mustahkamlik grafigi.
a - bir qatorli (zanjirli) chok bosish; b - ko’p qatorli chok bostbrish; v - uch qatorli chok bostirish.

Rasm 5.5. Devorning to’g’ri burchagi va chetlarini terishda chok bostirish sistemasi.

a - bir g’ish qalinlik; b – bir yarim g’isht qalinlik; v - ikki g’isht qalinlik.

Bir qatorli (zanjirli) chok bostrishli terimda bo’ylama va ko’ndalang qatorlar galma-gal keladi bunda g’ishtlar devor uzunligi bo’yicha 1/4 g’ishtga, devor qalinligida esa 1/2 g’ishtga surilib teriladi. Barcha bo’ylama va yonlama choklar keyingi qator g’ishti bilan to’liq yopilib ketadi. SHuning uchun bunday chok bostirish o’zining mustahkamiligi bilan ko’p qatorligidan ajralib turadi, ayniqsa yer silkinish kuchi yuqori rayonlarga ancha qo’l keladi (rasm 5.5.a).

Ko’p qatorlik chok bostirishda g’isht terishda terim yarim g’isht (120 mm) va g’isht bo’ylama terilib, bir necha qatordan so’ng esa ko’ndalang qator bilan chok bostiriladi. Bunda vertikal chok besh qatordan so’ng bosiladi. Bunday chok bostirish mustahkamligi bir qatorlik chok bostirishnikidan past, ya’ni 98%ni tashkil etadi (rasm 5.6).


Rasm 5.6. Devor burchaklari va vertikal chetlarni ko’p qatorli chok bostirish sistemasi.
a - bir g’isht qalinligi, b - 1,5 g’isht qalinligi.

Bu chok bostirish usuli bir qatorli chok bostirish usuliga nisbatan kam mehnat talab qiladi, ya’ni g’ishtni kam maydalanish evaziga 1,3 marotaba kam g’isht qo’yiladi. Lekin ko’p qatorli g’isht terishni ustunlarni terishda qo’llab bo’lmaydi. Uch qatorlik chok bostirishda uch qator yarim (120 mm) bo’ylama g’isht terilib ustidan bir qator ko’ndalang g’isht terib chok bostiriladi. Bu chok bostirish faqat ustunlar yoki ensiz deraza oraliqlarini terishda qo’llaniladi. Quyidagi (rasm 5.7.)da uch qatorlik chok bostrish usulidan ustunlarni terish keltirilgan.

Rasm 5.7. Uch qatorlik chok bostirishda ustunlarni terish.
a - 2x2 g’isht; b - 1,5x2 g’isht; v - 2x2,5 g’isht.




қатор

қатор

қатор

Rasm 5.8. Devor yuzasini qoplama g’isht bilan qoplash misollari.
a - reja; b - ko’ndalang kesim; 1 - qoplama g’isht qalinligi 65 mm,
2 - oddiy g’isht qalinligi 88 mm.
Bunday chok bostirish usuliga yarimtalik g’isht kam ishlaydi, bu esa g’isht sindirishni kamaytrish va mehnat unumdorligini ortirishga olib keladi.
Bir vaqtda g’isht terish tashqi qismini qoplash bilan olib borish qachonki uni tashqi agressiv muxitdan saqlash yoki unga me’moriy tashqi ko’rinish berish uchun yuzalarni maxsus g’isht, sopol yoki beton koshinlar bilan qoplanadi.
Maxsus qoplama g’isht oddiy boshqa rangda yoki glazurlangan bo’ladi. Ularni rangi turlicha bo’lishi mumkin. G’isht terish ishlarini bajarishda tashqi qator qoplama g’ishtni oddiy g’isht bilan bir vaqtda terib borish quyidagi (rasm 5.8.)da berilgan.