7-Mavzu: I, II, III,guruh anionlarini biologik ahamiyati. Nitrat anionini aniqlash reaksiyasi. Reja

BaSO₃ + Na₂CO₃ = BaSO₃↓ + Na₂SO₃
AlHCl₃ + 3Na₂CO₃ + 3₂O = 2Al(O)₃↓+ 6NaHCl + 3CO₂↑
Taxminan 0,1g quruq modda tigelda 0,4g kimyoviy toza suvsiz natriy karbonat Na₂CO₃ bilan aralashtiriladi, ustiga 50-60 tomchi distillangan suv qo’shiladi, aralashma 5 minut davomida (bug`langan suvni o’rnini to’ldirib turish uchun suv o’shib turgan holda) qaynatiladi.
Tigeldagi bo’lgan aralashma konussimon probirkaga o’tkaziladi, sentrifugalanib, cho’kmasi ajratiladi. Olingan eritma «sodali so’rim» nomi bilan atalib uning tarkibidagi I-III guruh anionlari laboratoriya ishi №6 ko’rsatilgan tartibda topiladi. Analiz qilishdan oddin «sodali so’rim» natriy karbonatning ortiqchasini yo`qotish maqsadida sirka kislota bi­lan neytrallanadi. Bu ishni juda ehtiyotlik bilan bajarish lozim, kislotadan ko’proq qo’shilsa S^2-, NO₂^- va ba`zi bir anionlarni yo`qotib yuborish mumkin. Shuni e`tiborga olish kerakki, CO<sub>3</sub><sup>2-</sup> anioni so’rim tayyorlashda eritmaga kirib oladi. Shu sababli CO<sub>3</sub><sup>2-</sup> anioni quruq moddaning ozgina ulushidan xlorid kislota ta`sir ettirib topiladi.
Quruq modda eritmasi tarkibidagi kationlar va anionlar aniqlanib bo’lgach, tekshirilayotgan namunani-tuz tarkibi to’g`risida xulosa chiqariladi. Masalan, Agar Na⁺, K⁺, NH₄⁺ kationlari va NO₃^- anioni topilgan bo’lsa, namuna kaliyli, natriyli va ammoniy nitratlari aralashmasidan iborat bo’ladi. Bordiyu, K⁺ kationi, shuningdek SO₄^2- va NO₃^- anionlari topilgan bo’lsa, unda uru modda ikki tuz – K₂SO₄ va KNO₃ aralashmasi bo’lib chiqadi va hokazo.