9-маъруза. Тармоқ поғонаси. Пакетлар коммутацияси механизмлари ва тамойиллари

QoS ни таъминлаш бўйича чоралар

• Ўтказиш полосасини ошириш;
• Маълумотлар устунлигини бериш;
• Навбатларни ташкил этиш;
• Ўта юкланишларнинг олдини олиш;
• Трафикни шакллантириш.

QoS хизматлари

Best effort – иложи борича тез ахборотларни қайта ишлаш, лекин қўшимча кучланишларсиз (FIFO, drop tail);

Юмшоқ QoS – авзалликли сервис. Устун хизмат кўрсатиш, QoS параметрлари қийматлари трафик характеристикаларига боғлиқ;

Қаттиқ QoS – кафолатли сервис. Ҳар бир оқим учун ресурсларни дастлабки заҳиралаштиришга асосланган.

Сифатни таъминлашнинг услубий белгиланиши
Норма ва талаблар,
Хисоб-китоб усуллар,
Ўлчаш усуллари
QoS га назорат
Режалаштириш ва тармоқ хисоб-китоблари, ишончлилик хисоби
SLA
Услубий таминот

Тармоқ ва фойдаланивчи ўртасида хизмат сифати поғонаси даражасида келишув услублари (Service Level Agreement, SLA)

Хизмат кўрсатиш даражаси (SLA) билан келишув борлиги қуйидагича:

• сеанс давомида талаб этилган тезлик;
• пакетлар оқимида йўл қўйилган кечикишлар;
• маълумотлар оқимида йўл қўйилган пакетларнинг йўқолиш эхтимолликлари;
• хизмат сифати поғонасида келишувларнинг хақиқатда қўлланилаётган трафик параметрларига мослиги;
• пакетлар маршрутизацияси учун маълумотлар (адрес / пункт адреси / пунктнинг белгиланиши).

Агар фойдаланувчи мутахассис компонентлари хизматларидан фойдалана олмаса, бунда оператор стандартлаштирилган класс сифатли хизмат кўрсатиш усулларидан биттасини таклиф қилади.

Quyida foydalanuvchi va operator o‘rtasidagi xizmat ko‘rsatish sifati haqidagi kelishuvda qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan parametrlar to‘plami ko‘rsatilgan:

• “Oxiridan oxirgacha” kechikish (end-to-end delay) - ma’lumotlar paketi shakllanganidan to foydalanuvchigacha etib borishi uchun ketadigan vaqt;
• Djitter (jitter)- paketlarni yana o‘sha ma’lumotlar oqimida uzatishdagi kechikishlarni o‘zgarish diapazoni
• bog‘lanishni o‘rnatishdagi kechikish (establishment delay)
• foydalanuvchining bog‘lanishni o‘rnatilishini so‘rashi bilan provayderning tasdiqlashi o‘rtasidagi maksimal kechikish
• bog‘lanishni uzishdagi kechikish (release delay)- foydalanuvchining bog‘lanishni uzishni so‘rashi bilan provayderning tasdiqlashi o‘rtasidagi maksimal kechikish;

• pikli o‘tkazuvchanlik qobiliyati (Peak-raite throughput) - birlik vaqt ichida qo‘llanma yuborishi mumkin bo‘lgan maksimal paketlar soni
• normal o‘tkazish qobiliyati (Statistical throughput) - birlik vaqt ichida qo‘llanmani yuborishi shart bo‘lgan o‘rtacha paketlar soni
• yo‘qotishlar koeffitsienti (Loss ratio) yo‘qolgan paketlar sonining uzatilgan paketlar soniga nisbati

• imtiyoz – seanslarga xizmat ko‘rsatish navbatini aniqlaydi;