А. А. Азларова, М. М. Абдурахманова

7-жадвал 
Ҳосилавий (дереватив) воситанинг баланс эквиваленти ҳисоблаш 
омили 
 
Тўлов муддатлари 
Ҳосилавий воситалар 
Фоиз 
ставкаси 
асосланган 
Валюта 
алмашув 
курсларига асосланган 
Бир йилгача 
0,5% 
2,0% 
Бир 
йилдан 
икки 
йилгача 
1,0% 
5,0% 
(масалан 
2%+3%) 
Кейинги йил учун 
1,0% 
3,0% 
Ҳисоблаш омили миқдори восита тавсифи ва барча воситалар бўйича 
қолган қоплаш муддатига боғлиқ, бошланғич қоплаш муддати қўлланиладиган 
валютавий шартномалар ва олтин бундан мустасно. Юқоридаги усул бўйича 
ҳисобланган эквивалентларга қарздор тури, кафолат табиати ва таъминотига 
қараб баланс воситалари сингари таваккалчилик қўлланилади. 
 
 

---

92 
6.2. Қимматли қоғозларнинг ҳосилалари ва уларнинг турлари 
Ўзбекистон Республикасининг аввал амал қилган “Қимматли қоғозлар ва 
фонд биржаси тўғрисида”ги қонуннинг 80-моддасига асосан “қимматли 
қоғозларнинг ҳосилалари – даромади (зарари) бир ёки бир неча бозор 
кўрсаткичлари (индекслари) мазмунига боғлиқ бўлган қимматли қоғозлардир” 
деб белгиланган эди. Ушбу қонунга асосан, мамлакатимизда қимматли 
қоғозларнинг ҳосилалари таркибига опцион, фьючерс ва бошқа молиявий 
воситалар киритилган. Мамлакатимизда 2015 йил 3 июнда янги тахрирда қабул 
қилинган «Қимматли қоғозлар бозори тўғрисида»ги қонуннинг 3 – моддасига 
асосан “Қимматли қоғозларнинг ҳосилалари – ўз эгаларининг бошқа қимматли 
қоғозларга нисбатан хуқуқларини ёки мажбуриятларини тасдиқловчи ва 
юридик шахслар томонидан опционлар, қимматли қоғозларга доир фьючерслар, 
депозитар тилхатлар ва бошқа молиявий воситалар тарзида чиқариладиган 
қимматли қоғозлар” ҳисобланади. “Қимматли қоғозлар ҳосилалари”