A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

o'rganilgan «Bahr ul-asror*, «Tarixi olam oroyi Abbosiy*, «Silsilat us- 
salotin» asarlarida bu voqea hijriy 1009, m elodiy 1601-yili sodir bo'lgani 
ochiq aytilgan. «M atlab ut-tolibin*da shu fikr aniq va ishonarli dalillar 
bilan e ’tirof qilingan.
Yana shu bobda Abdullaxon soniy bilan uning o'g'li va taxt vorisi 
Abdulmo'min sulton o'rtasida boshlangan ziddiyat haqidagi m a’lum otlar 
tariximizning yaxshi yoritilmagan masalalariga aniqlik kiritishda m uhim  
ahamiyat kasbetadi. Bu jihatdan beshinchi bobda keltirilgan m a’lum otlar 
diqqatga sazovordir.
Bulardan biri - Juyboriy xojalarning m ol-m u lk i yil sayin ortib 
borishidir. Masalan, xoja Sa’dning vorisi xoja Tojiddin H asanning m ol- 
mulklari orasida yangilari, yangi qurilgan H asanobod qishlog'i, 50 nafar 
chorbog', 20 qator* tuya va boshqalar ham bo'lgan. Shuni ham aytish 
kerakki, xoja Tojiddin fiqh, hadis va tarixga oid qimmatli kitoblar yig'ishga 
ham e tibor bergan. «M atlab u t-to lib in » d a k e ltir ilish ic h a , u n in g  
kutubxonasida 1000 jild qim m atli qo'lyozm alar saqlangan. U la m in g  
~
bezakli, tilla suvi berib yozilgan kitoblar bo'lgan.
kkinchisi Abdullaxon bilan uning o'g'li va taxt vorisi, Balx hukmdori
' B,r qa,orda laxminan 
150 nafar tuya b o'lgan.
85

---

Abdulm o'm in sulton o'rtasida XVI asm ing 80-yillaridan boshlab kuchayib 
ketgan ziddiyatlar va Abdullaxonning vafoti xususidadir. «Matlab ut-tolibin*da 
quyidagilami o'qiym iz; «Abdullaxon mamlakatni 44 yil idora qildi. O tasi 
Iskandarxon tirikligi chog'ida 28 yil uning nom idan, otasi vafot etgandan 
keyin 18 yil mustaqil idora qildi. Saltanatning bir uchi Andijonda, bir