A. N. Sam adov I f. n., dotsent

7.3. Iste’m o lchi n u q ta y i n a z a r id a n in n ovatsiyalar tahlili
Innovatsion m arketingning asosiy vazifalaridan biri har bir 
muayyan m ahsulot turiga nisbatan potensial va m avjud iste’m olchi­
lar tom onidan foydalaniladigan innovatsion tovar xaridi haqida qa- 
ror qabul qilish m ezonlarini bilish hisoblanadi.
U yoki bu sotuv strategiyasini ishlab chiqishdan k o ‘ra yangi to ­
varlar xaridorlari uning yordam ida o ‘z qarorlarini qabul qiladigan 
jarayonni chuqur va har tom onlam a aniqlashtirish m uhim aham iyat 
kasb etadi. Iste’m olchining xarid haqida qaror qabul qilishi to ‘rt 
bosqichdan iborat: yangi tovarga ehtiyojni aniqlashtirish; raqo- 
batchilar o ‘rtasida tanlov variantlarini baholash; tanlov shubhalarini 
bartaraf qilish; xaridni am alga oshirish.
Y angi tovarga ehtiyojni aniqlashtirish. Iste’m olchilar ilgari 
um id bildirilgan m ahsulotlar yoki ularning ta ’m inotchilariga n is­
batan o ‘tkir qoniqm aslik hissini seza boshlagan paytda ro ‘y beradi. 
B unday qoniqm aslik iste’m olchi tom onidan anglab yetilganida in­
novatsion m arketing vazifasiga potensial iste’mol tom onidan his eti­
ladigan bu qoniqm aslikni aniqlash va uni kuchaytirish aylanadi. Bu 
qoniqm aslikni tanlov asosida sotuvchi-kom paniya tom onidan tak lif 
etilayotgan m ahsulot ta ’m inlashi m um kin b o ‘lgan foyda y o ‘nalishi- 
da tahlil qilish zarur.
Y angi asbob-uskunani xarid qilishga ehtiyoj asoslangan ekanligi- 
ga ishonch hosil qilgach, xarid haqida qaror qabul qilish uchun jav ob
beradigan tashkilot xodim lari ularga, m asalan, m os keluvchi tarm oq 
ju m allarid a reklam a yoki ularga pochta orqali to ‘g ‘ridan to ‘g ‘ri 
m urojaatlardan kelib tushadigan reklam a shaklida oladigan, raqo­
batchi ta ’m inotchilardan kelib tushadigan mos keluvchi m arketing 
«xabarlari»ni yaxshiroq qabul qila boshlaydilar (oddiy sharoitlarda, 
y a ’ni xaridga zarurat b o ‘lm agan hollarda ular bu xabarlarga e ’tibor 
ham qaratm aydilar).
109

---