A. R. Bakiyev, S. N. Xashimova, I. A. Bakiyeva ishlab chiqarishni tashkil qilish va

Тo‘lov qobiliyati koeffitsiyenti (K
t.q.
) korxonaning debi-
torlar bilan o‘z vaqtida hisob-kitob qilish hamda tayyor
mahsulot va boshqa moddiy vositalarini sotishning qulay
sharoitlarda sotish orqali baholanadigan to‘liq imkoniyatlarini
ko‘rsatadi. U quyidagi formula asosida hisoblanadi:
2
‘. . .
. .
2
o d q
t q
qk
A M
P I
K
-
-
=
.
Bu yerda: A
2
– aylanma aktivlar (ishlab chiqarish zahiralari,
tayyor mahsulot, pul mablag‘lari, debitorlik qarzlari va
hokazolar);
P
2
– majburiyatlar (qisqa muddatli qarzlar, qisqa muddatli
kreditlar, byudjet oldidagi qarzlar, kreditorlik qarzlari va
hokazo);
M
o‘.d.q.
– muddati o‘tib ketgan debitorlik qarzlari;
I
qk
– uzoq muddatli qarz va kreditlar.
Xususiy va qarzga olingan mablag‘lar nisbati koeffitsiyenti
(K
x.q.m.
) ularning shakllanish manbalarini inobatga olgan
holda, pul mablag‘lari bilan ta’minlanganlik darajasini
aniqlaydi. U quyidagi formula asosida hisoblanadi:
1
2
xqm
qk
P
P I
K
-
=
.
Bu yerda: P
1
– xususiy mablag‘lar manbalari (Nizom
jamg‘armasi, qo‘shilgan kapital, taqsimlanmagan foyda va
hokazo).
Moliyaviy mustaqillik koeffitsiyenti (K
mm
) korxona
moliyaviy mustaqilligining kamayishi (ko‘payishi), kelajakda

---

140
moliyaviy qiyinchiliklarga uchrash xavfining kuchayishi
(pasayishi) haqida ma’lumot beradi hamda korxona o‘z
majburiyatlari oldida javob berishining kafolatlarini belgilab
beradi. U quyidagi formula asosida hisoblanadi:
1
mm
P
IB
K
=
.
Bu yerda: IB — korxona balansi aktivi yoki passivining
yakuni.