A. R. Jo‘raev, A. M. Shoimov, J. E. Pardaboev

Rejalashda xavfsizlik texnikasi talablari va qoidalari. 
Chilangarlikda rejalash ishlari asosoan metallarga ishlov berish va 
mehnat faoliyati ular bilan doimiy ravishda bog’liq bo’lganligi uchun, 
chilangar (talaba)ning belgilangan me’eriy tartib qoidalarga rioya 
qilishi talab etiladi. Bunda rejalash ishlarini bajarishdan oldin 
chilangar rejalash ob’ektiga ishlov berish turiga qarab maxsus kiyim 
kechaklar va ximoyalash asboblari bilan ta’minlangan bo’lishi lozim. 
Jumladan keskir va o’tkir qilib charxlangann asboblar bilan ishlashda 
qo’llar ximoya qo’lqoplari bilan ximoyalangan, tana esa, rejalash 
ob’ektidan belgilangan uzoqlikda tutib turilishi lozim. Elektr 
asboblaridan foydalanishda esa, ularning kopuslarini butunligini, ulash 
simlarinig himoya qatlamlari ochilib qolmaganligini tekshirish kerak. 
4.8. Metallga ishlov berish texnologiyasi 
Metallarga kesib, qirqib, egib, egovlab va jilvirlab ishlov berish 
mumkin. Metallarga ishlov berish turiga ko’ra foydalaniladigan 
asbob-uskunalar quyidagi turlarga bo’linadi.
1-metallarni qirqib ishlov berish asboblariga qaychilar va arralar, 
keskichlar, frezalar, shabellar va boshqalar kiradi.
2-metallarni egishda bolg’a va ombur gruxidagi qo’l asboblari va 
presslar turkumidagi stanoklardan foydalaniladi.
3-metallarni kesish yig’ish vaqtida zubilo,borodok kabi 
asboblardan foydalaniladi.
4-metallarni egovlashda har xil razmerdagi egov asboblaridan 
foydalaniladi. 
5-metallarga shakl berishda har xil abraziv asboblardan 
foydalaniladi. 
Temirchilik 
asbobi 
qo’lda va mashinada bolg’alashga 
mo’ljallangan asboblar to’plami bo’lib metallarga ishlov berish 
jarayonining asosiy elementlaridan biri hisoblanadi. Temirchilik-
shtamplash ishlarini bajarishda zagotovkalarni surish, tutib olish, tutib 
turish, o’lchash uchun xizmat qiladi. -rasmda mashinada bolg’alashga 
mo’ljallangan temirchilik asbobi keltirilgan.

---

52