A. R. Jo‘raev, A. M. Shoimov, J. E. Pardaboev
Metall qaychilar, ularni ishga sozlash, qirqish usullari
Download 4.62 Mb. Pdf ko'rish
|
13123 2 1FD84CBF425850F4B87C7475717DB6DB2C4A867C
|
4.9. Metall qaychilar, ularni ishga sozlash, qirqish usullari
Metall qirqish asboblari. Chilangarlik o’quv ustaxonalarida metallarga ishlov berishda qirqiladigan metallning turi, o’lchami va ulardan qirqib olinadigan zagotovkaning shakliga qarab turli xil metall qirqish asboblari ishlatiladi. Chilangarlik qaychilari dastaki va richagli (mexanik) qaychilarga bo’linadi. O’quv ustaxoialarida, ko’pincha dastaki qaychilar ishlatiladi (7-rasm). 7-rasm. Dastaki qaychi. Dastaki qaychilar dasta va tig (ish qism) lardan iborat bo’lib, U7, U8 markali uglerodli asbobsozlik po’latidan tayyorlanadi. Dastaki qaychilar yordamida qalinligi 1 mm gacha bo’lgan temir tunukalar va qalinligi 2 mm gacha bo’lgan rangli metall listlarni qiyish mumkin. Dastaki qaychilar o’naqay va chapaqay bo’ladi. O’naqay qaychining pastki tig’i o’ng tomonda, chapaqay qaychiniki esa chap tolonda joylashgan bo’ladi. O’naqay qaychi bilan soat strelkasi yo’nalishida, chapaqay qaychilar bilan soat strelkasiga teskari yo’nalishda qiyiladi. Qaychi tig’lari qiyiladigan metallarning turiga qarab: rangli metallar uchun 60-65°, temir tunukalar uchun 70-75º burchak ostida charxlanadi. Qaychi tig’larini o’rnatganda ular orasida 0,2 mm zazor qoldiriladi. Tig’lar orasidagi zazor ortib kesa, qiyish qiyinlashadi, qiyish vaqtida tunukaning cheti buklanib qoladi. Shuning uchun ish vaqtida qaychining gaykasi bo’shab ketsa, uni qotirib olish kerak. Dastaki qaychilar yordamida qiyish vaqtida qo’yiladigan metallning qalinligiga qarab qaychini qo’lda tutib yoki qisqichga o’rnatib olib qiyish mumkin. Dastaki qaychilar bir qator afzalliklariga ko’ra qaychini qisqichga o’rnatib olib qiyish qulaydir. Bu usul bilan qiyishda ortiqcha kuch sarflamasdan oson va to’g’ri qiyiladi. Qalinligi 1 mm dan ortiq temir tunuka va listlarni qiyishda richagli qaychilar bilan bir qatorda kundaga o’rnatiladigan 53 qaychilardan foydalanish qulaydir, chunki ularning dastasi (yelkasi) uzun bo’lib, qiyish vaqtida ortiqcha kuch qo’yilmaydi (2.9-rasm). Download 4.62 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|