mulohazarlarni ilgari suradi, soliqlar va davlat o ’rtasidagi bog‘liqlikni
tahlil qiladi.
Rossiyada «moliya» atamasining paydo bo'lishi XVIII asrga
borib taqaladi. Bu atama rus tiliga fransuz tilidan kirib kelgan b o‘lib,
qariyb yarim asr m obaynida «xazina» atamasi bilan yon m a-yon
ishlatilgan. Birinchi marta Rossiya adabiyotida «moliya» ilm iy
tushunchasi 1767 yilda Moskva universiteti tom onidan nashr etilgan
«Ensiklopediyadan tarjimalar» kitobining so ‘zboshisida ishlatilgan.
Bu yerda «moliya» tushunchasi «davlat daromadlariga tegishli
b o ‘lgan ish» deb talqil qilingan. U n i ilm iy m uom alaga birinchi
marta Moskva universiteti huquq professori S.D esnitskiy kiritgan.
1802 yilda M oliya vazirligi tashkil etilishi bilan bu atama ilm iy
m uom alada mustahkam o ‘rin egallay boshladi. Biroq 1835 yilga
qadar, ya’ni rus universitetlarida «M oliyaviy huquq» kursi paydo
b o ‘lganga qadar m oliya mustaqil fan sifatida em as, balki siyosiy
iqtisodning tarkibiy qismi sifatida qaralgan. Amaliyotda esa, ko‘proq
«xazina» atamasi ishlatilgan.
A.R adishchev o ‘zining «Jon yig‘imi xususida» deb nom langan
asarida birinchi marta soliqlarning m ohiyatini, iqtisodiy tabiatini,
turlarini tadqiq etgan.
M oliya to ’g ’risidagi birinchi rus m onografiyasi 1810—1811
yillarda N .Turgenev tom onidan yozilgan.
M oliya sohasidagi o ’ziga xos asarlarga graf Speranskiyning
m oliyaviy rejasini, m oliya nazariyasi b o ’yicha birinchi ruscha
I.Gorlovning darsligini, Yu.Gagemayster, V.Kuri, D.Tolstoylarning
m o liyan in g rivojlanish tarixiga b ag’ish lan gan tad q iq otlarin i,
M .Orlovning davlat krediti to'g’risidagi ishlarini kiritish mumkin.
XIX asrning ikkinchi yarmida e ’lon qilingan va m oliyaning
Do'stlaringiz bilan baham: |
