Abduhamitov geografik atamalar va tushunchalar


Download 0.77 Mb.
bet2/127
Sana07.03.2023
Hajmi0.77 Mb.
#1247552
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   127
Bog'liq
Geografiya atamalari.2003

Abiogen bosqich - ,,yunoncha” ,,a” inkor belgisi ,,bios”-hayot ,,gen” kelib chiqish, ya’ni hayotsiz bosqich demakdir. Geografik qobiqning paydo bo’lishi va rivojlanishining organik xayotsiz ilk bosqichi. Bu bosqich yer taraqiyotining biosfera tarkib topguniga qadar bo’lgan vaqt 4,5-3,8 miliard yillar oralig’ini egallaydi.
Abisal – yunoncha “tubsiz” okeanlarda 6000 m gacha chuqurlikga aytiladi.
Ablyatsiya- lot. “avlatio”- olib ketish. 1. Glyatsiologiyada muzlik massasi va qor qoplamining erishi, bug’lanishi va parchalanishi natijasida kamayishi. Muzlikning to’yinish zo’nasidan pastdagi A. ro’y beradigan qismi abliyatsiya hududi deyiladi. Muzlik ustida joylashgan muzlik erigandan so’ng, tag morena ustiga tushadigan chaqiq tog’ jinslari uyumi, qatlami ablyatsiya morenasi deb ataladi. 2. Geo morfologiyada nuragan tog’ jinslararining oqar suvlar , shamol, muzliklar va og’irlik kuchi ta’sirida ko’chishi, olib ketilishi.
Abolitsionizm-lotincha “yo’qotish”,”bekor qilish”negrlarni qullikdan ozod qilish.
Aborigenlar – (lotincha aborigines – azaldan, dastlabdan avvaldan) 1. Biror o’lka, mamlakatning azaldan yashab kelayotgan tubjoy axolisi. 2. O’simlik va xayvonlarning biror joyning o’ziga qadimdan xos bo’lgan maxalliy zotlari.
Abraziya (lotincha-qirtishlamoq) - dengiz suvlarining yemiruvchi ishiga aytiladi. Abrazion qirg’oqlar ini tashqil etgan tog’ jinslarini suv ta’sirida mexanik parchalanishidan (mexanik abraziya), tog’ jinslarining erishidan (kimyoviy abraziya) va suvning termik samarasidan (termik abraziya) vujudga keladi.
Absolyutizm(lot) – mutloq(lot) hokimlik, cheklanmagan hokimiyat
Abyolik faktorlar-bu organizmga ta’sir etuvchi o’lik tabiatning elementlari (yorug’lik temperatura, nomlik, shamol, substrat, havo, suv va boshqa)
Adaptatsiya - bu barcha tirik organizmlarning uzoq davom etgan evolyutsion taraqqiyoti (filogenezi) davomida orttirilgan va tashqi yashash muhitining o‘zgaruvchan sharoitlariga o‘zining individual hayoti (ontog’enezi) davomida moslashib, takomillashib, tarkibi va tuzilishini o‘zgartirib borish kabi xususiyatlarining majmuasidir.

Download 0.77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   127




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling