Abduhamitov geografik atamalar va tushunchalar


Download 0.77 Mb.
bet126/127
Sana07.03.2023
Hajmi0.77 Mb.
#1247552
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   127
Bog'liq
Geografiya atamalari.2003

Yoqilg’i sanoati – barcha turdagi yoqilg’ini qazib olish, tozalash, qayta ishlash va ulardan mahsulotlar ishlab chiqarish hamda taqsimlashni o’z ichiga oluvchi tarmoq.
Yorug’ tun - yuqori geografik kengliklarda yozgi tunlar. Y. t. larda quyosh botsa ham, lekin osmon yorug’ bo’lganligi uchun tunlar qosh qorayganday o’tadi. Y. t. lar quyoshning yarim tundagi balandligi -18o dan yuqori, ya’ni ufq chizig’idan pastligi 18o dan kam bo’lganda ro’y beradi.
Yorug’lik tezligi – o’lchov birligi. Yorug’likning vaqt birlikida bo’lib o’tgan yo’li. Masalan, yorug’lik tezligi bir sekundda 300 ming klometr masofani bosib o’tadi. Jumladan, yerdan quyoshgacha bo’lgan masofa yani 149,6 mln kilometr 8minut 20 sekund yorug’lik tezligiga teng.
Yorug’lik yili – o’lchov birligi yil davomida yorug’likning bosib o’tgan masofasiga ya’ni o’n ming milliard kilometirga teng. Olam jismlarini va ular orolig’idagi mosofalarni o’lchashda qo’llaniladi. Masalan: eng yorug’ yulduzlardan biri Arkturaga yorug’lik tezligida borish uchun 36 yil kerak bo’ladi. Devis golaktikasining bizdan uzoqligi 50 million yorug’lik yiliga teng.
Yosh tog’lar – kaynazoy erasida ruy berganalьp burmalanishida paydo bulgan tog’lar. Bunday tog’lar alьp tipidagi tog’lar deb xam ataladi. Yosh tog’lar odatda kiymalangan, korli-chukkili, baland dovonli, tik yenbagirli, chukur vodiyli buladi.
Yozgi quyosh turishi – qoq peshinda quyosh ufqdan eng balland turgan paytdagi ekliptika (quyoshning yilik ko’rinma yo’li)ga tegishli nuqta quyosh bu nuqtadan 21- 22 iyun kuni o’tadi.
Yozgi termik depresiya – troposferaning quyi qismidagi past bosimli zo’nada yuz beradiga sinoptik hodisa, bulutsiz issiq ob-havoda ro’y beradigan siklonlar harakati tufayli kelib chiqadi.
YTTB – ( yevropa tiklanish va taraqqiyot banki) – markaziy va sharqiy yevrop mamlakatlari, shuningdek, MDHga a’zo mamlakatlarni iqtisodi va ijtimoiy rivojlantirishga yordam ko’rsatuvchi halqaro bank. 1990- yilda a’zo bo’lgan 42 mamlakat hukumatlari tomonidan 10 mlrd ekyu mablag’ bilan tashqil etilgan. 1991 – yildan faoliyat olib boradi. Shtab-kvartirasi Londonda.

Download 0.77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   127




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling