“абу райҳон беруний” Тўрт парда, беш кўринишли т а р и Х и й д р а м а

Маҳмуд:-Бу расвонинг хизмати кўп Хоразмни сотишда,кези келса, бизларни 
ҳам тап тортмасдан сотади. 
Сайёра:- Оға, энди менга рухсат! 
Маҳмуд:- Нега бунча шошасан!
Эндиги жанг, эндиги иш бўлаверар сенсиз ҳам. 
Сайёра:- Шаҳзодани кўрмоқчиман. Шаҳзодани соғиндим! 
Маҳмуд:- Ундай бўлса майли. 
Сайёра :- Қайтиб ҳузурингга келаман. 
Сайёра чиқиб кетади. Бир оздан сўнг Қоратегнн билан Со полтегин қул-оёғи 
кишанланган Берунийни олиб киради. 
Қоратегин:- Мана, султон, олиб келдик Берунийни! 
Маҳмуд:- Жуда соз! Абу Али ибн Сино канн? 
Қоратегин:- Қочиб кетибди! 
Маҳмуд:- Бизни холи қолдиринглар! Қоратегин, Маймандий, Сополтегин, 
сизлар эса ҳузуримда қолинглар! 
Бошқалар таъзим билан чиқиб кетадилар. 
Ахир қўлга тушибсан-ку! Хўш, қалайсан, Беруний? Нима учун йўқлаганда 
саройимга келмадинг?! 
Беруний:- Хоҳламадим! Ор қилардим ҳузурингга келишдан! 
Чунки жиркаич бир махлуҳсан, илму фаннинг душмани!
Жаҳолатнинг маконисан! Нодонликнииг конисан! 
Нурга қарши зулумотсан, куршапалак эрурсан! 
Қоратегин:- Тилингни тий, Абу Райҳон! 
Маҳмуд:- Шошма! Майли, сўзласин.
Тили ширин бўлар эмиш ўладиган боланииг!
Қўй, сўзласин, сўнгги дамда юрагида не бўлса. 

---

47 
Сўзла! Қўрқма! Юрагингда нима бўлса сўзлаб қол!
Сўнг пушаймон бўлиб юрма, хадемасдан тилингни
Қирқиб олиб, қийма қилиб итларимга ташлайман! 
“Тошга ёмғир кор қилурму муттасил ёққан билан”
Деган ran бор хал ичида, кор қилмайди сенга сўз! 
Маҳмуд:-Сўзламасанг мажбур қилур сўзламакка жаллодлар!
Қани, сўзла, фурсатинг оз, кўп ўтмасдан ўласан! 
Беруний:- Ҳа биламан, сенинг касби коринг фақат ўлдириш! 
Бундан бошқа марҳаматни сендан кутиб бўлмайди. 
Сен жаллодсан! қулларинг қон! Вужудингдан қон томар!
Тожингга ҳам қон сачраган! Тахтингда ҳам қон изи!