“абу райҳон беруний” Тўрт парда, беш кўринишли т а р и Х и й д р а м а

Сайёра:- (кучоқ очиб) Омонмисан, оғажоним! Соғ-саломат бормисан! 
Маҳмуд:- О, Хоразм маликаси! 
. 
Сайёра :- (Маҳмуднинг бўйнидан қучоқлаб) Сени жуда соғиндим! 
Маҳмуд:- (Сайёрани қучоқлаб, эркалаб) Қойил қилдинг, азиз синглим! Сендан 
жуда розиман!
Маймандий:- Оғасидек кўп ақлли! Оғасидек тадбиркор!Оғасидек олий мақом! 
Оғасидек довюрак!Ҳақиқатан султон Маҳмуд Ғазнавийнинг синглиси. 
Маҳмуд:- Ҳа, синглимнинг билагида юз арслоннинг кучи бор! 
Юз йигитнинг юрагидан афзал эрур юраги. (кулиб) 
Хийлада ҳам юз шайтонга, минг иблисга дарс берур! 
Сайёра :- (кулиб) Чунки менинг қиблагоҳим, устозим сен, оғажон! 

---

46 
Маҳмуд:- (кулиб) Оббо, сен-ей! қани, вазир, шаробдан қуй, синглимнинг 
соғлигига ол ичайлик! Ҳамма қадаҳ кўтарсин. 
Маймандий:- (май қуйиб ҳаммага улашади) 
Жоним билан маликанинг соғлигига ичаман! 
Шайхулисломдан бўлак ҳамма ичади. 
Маҳмуд:- (Шайхулисломга хўмрайиб қараб) Сиз нимага ичмадингиз?! 
Шайхулислом:- Мен умуман ичмайман...
Маҳмуд:- Бу ер менинг қароргоҳим! Бу ерда мен ҳокимман! Қари тулки, нима 
учун буйруғимни бузасан?! Ё сен биздан афзалмисан?! 
Шайхулислом:- (қўрқиб) Кечирасиз, султоним!
Маҳмуд:- Ё сени ҳам ҳузуримга ажал ҳайдаб келдими?! 
Шайхулислом:- (даҳшатда) Йўқ, йўқ, султон, узр, узр, ич десангиз ичаман! 
Шайхулислом шошиб, соқолларига тукиб, май ичади. Ҳамма ундан кулади. 
Маҳмуд:-Энди жўна ҳузуримдан! Чодиримдан чиқиб кет! Ғазабимни 
келтирмасдан, узоқроқ юр кўзимдан! Хоинларни ёқтирмайман! Мунофиқлар 
душманим! 
Шайхулислом:- (қалтираб)Хўб бўлади, улуг султон, кет десангиз, кетаман... 
(гандираклаб чиқиб кетади.)