Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti «bosim ostida payvandlash»

11.3. Uchma-uch payvandlash mashinalarining siqish 
mexanizmlari 
Bunday mashinalarning siqish mexanizmi quyidagi vazifalarni 
bajaradi: qarshilik bilan payvandlashda detallarning siqilishi va 
deformatsiyalanishi (qizdirish va cho‘ktirish vaqtida), eritib 
payvandlashda detallarning muayyan qonunga muvofiq ravon 
yaqinlashishini 
(eritish 
vaqtida) 
hamda 
detallarning 
tez 
yaqinlashishi va deformatsiyalanishini (cho‘ktirish paytida) 
ta’minlaydi. Qarshilik bilan uzlukli qizdirishdan foydalanilganda 
siqish mexanizmi detallarning qaytma-ilgarilama harakatini, 
shuningdek payvandlash zanjiri tutashgan paytlarda ularning 
siqilishi va birmuncha deformatsiyalanishini amalga oshadi. 
Uchma-uch 
payvandlash 
mashinalarining 
siqish 
mexanizmlarida dastakli, richagli, prujinali, elektr 
yuritgichli
, 
pnevmatik, gidravlik, pnevmogidravlik va aralash yuritmalar 
qo‘llaniladi. 
Richagli mexanizm tirsakli richaglar tizimidan iborat bo‘lib, 
ular payvandchi sarflaydigan kuchdan (50 kN gacha) bir necha o‘n 
baravar ortiq bo‘lgan cho‘ktirish kuchini hosil qilishga imkon 
beradi. 
U 
quvvati 
100 
kVA 
dan 
oshmaydigan 
avtomatlashtirilmagan mashinalarda qo‘llaniladi. 
Prujinali 
yuritmadan 
kichik 
quvvatli 
qarshilik 
bilan 
payvandlash mashinalarida foydalaniladi. Payvandlash paytida 
detallar oldindan siqilgan prujina ta’sirida siqiladi. 
Elektr 
yuritgichli 
yuritma 
avtomat 
va 
yarimavtomat 
mashinalarda eritish va cho‘ktirish vaqtida, harakatlanuvchi 
qismani harkatlantirish uchun ishlatiladi.
Elektr 
yuritgichli 
yuritmasi 
bo‘lgan 
yarimavtomat 
mashinalarda oldindan qizdirish odatda detallarni dastkli richagli 
yuritma siljitish orqali amalga oshiriladi. 

---

114