Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik

“Hozir respublikamizda lOOdan ortiq nashriyotlar bor. 
Ularning yarmidan ко ‘p i xususiy nashriyotlar. Aslida, bn 
quvonarli hoi, lekin ular chop etayotgan kitoblar bugungi kun 
talablariga ja vo b beradimi? Nafaqat sifatli chop etilishi, poligrajik 
ijrosi, (garchi bu ham о ‘ta muhim jihatlardan sanaladi) dizayn, 
korrektura, sahifalash, adabiy tahrir borasida mutlaqo talabga 
ja vo b bermaydi, 
Qo'lyozmalarning g'oyasi, 
badiiy jihati, 
ko'targan mavzusi haqida ijobiy fikr aytish qiyin. Otasi haqida, 
onasi haqidagi qoralamalar, rayondagi paxta yoki asfalt zavodi 
rahbarlari haqidagi madhiyalar (kitob chiqquncha ularning ко ‘p i 
yo ishdan ketadiyo qam aladi),sulolasi haqidagi “oilaviy albom ”
- kitoblar, yosh qizchasini birorta mukofotga ilintirish uchun 
“zakaznoy ” she ’riy kitobchalar va hokazo. Noshirchilik tarixida 7- 
sinfda о ‘qiyotganda 3ta she ’riy kitobi chiqqan qiz bormi? Dunyoda 
yo ‘q bo ‘Isa kerak, bizda bor. Men nega bu gaplarni gapiraman. 
Xususiy nashriyotlar da xusumati bor ekanini, deb о ‘ylamang. Aslo. 
Lekin, ba 'zi bir xususiy nashriyotlarning chop etayotgan 
kitoblarini ко ‘rib, tan beraman, qoyil qolaman. Afsuski, undaylar 
karn. Nega deysizmi? Mutaxassis yo ‘q. Muharrirlar yo ‘q. Ayrim 
nashriyotlarda sobiq buxgalterlar, ishdan ketgan yurist, xullas 
nimaiki kasb egasi bo ‘Isa bor, malakali mutaxassis yo ‘q ”.
138

---

Bu parcha nashrdan chiqqan to ‘plam (Nosliirlik faoliyati: 
mohiyat, mahorat, m as’uliyat)dagi maqola (Noshir m as’uliyati, 8-
9-b.)dan 
olindi. 
Albatta, 
kitobning 
chiqarilishi 
haqidagi 
m aiu m o tlar orasida muharrir, musahhihaning ham ismi, familiyasi 
berilgan. Demak, ular matnni “qunt” bilan o ‘qib, biror-bir xato, 
kamchilik uchratmaganlar.
Muharrir, musahhih(a) til va uslubga ko‘ra, matnni to‘g 'ri deb 
hisoblaganlar (ikkita tinish belgisi va bitta so‘zni istisno etganda), 
“hayotga” deb imzo qo‘yganlar, to'plam dunyo yuzini ko'rgan. 
Agar poligrafik ijrosi birikmasidan keyingi vergul sanaladi 
so‘zidan keyin yopilgan qavsdan so ‘ng, yo ishdan ketadi yo