Қадрият(аксиология)лар фалсафаси

Миллат, ўз миллий қадриятларини мутассил вужудга келтириб туради, ўтмишдан келажакка ривожланиш жараёнида уларни доимий тако-милаштириб, янги-янги қирраларини шаклан-тириб туради, иккинчи томондан эса, унинг ўзи ҳам мавжуд қадриятлар тизими таъсири остида ўзгариб ва ривожланиб борради. Миллат- ўзининг қадриятларини вужудга келтириб, уларнинг янги-янги қирраларини ва жиҳат-ларини сайқаллаштириб, тараққиёт жараёнида такомиллаштириб туриши маъносида ўз қадри-ятларининг ҳақиқий эгаси, макон ва замондаги илгариланма ҳаракатдан ўзгаришлар жараёнида

ўтмишдан келажакка томон етказиб берадиган энг асосий объектдир. Миллатнинг таназзули–миллий қадриятларнинг таназзулидир! Бу- оқибат натижада ушбу қадриятларнинг эгасиз қолиш хавфини туғдиради.
-кишиларнинг табиий, тарихий ва ижтимоий бирлигини таъминлайдиган этник маконда шаклланади, ранг-баранг тарзда, турли шакл-ларда намоён бўлади, кишиларнинг онгига, ҳаёт тарзига ўзига хос тарзда таъсир қилади.
–кишиларнинг ўзаро муносабатларида, ижти-моий фаолиятларида кўзга ташлананиб туради.
амда ана шу муносабат, фаолият, мақсад, эҳтиёж ва интилишлар учун маънавий асос бўлади;
– моддий, маънавий, иқтисодий, сиёсий ва бошқа соҳаларда муайян натижа сифатида юзага келишлари, кишилар учун зарурият сифатида ўзига хос аҳамият касб этишлари, уларга фойда келтиришлари ҳам мумкин;
– ижтимоий ривожланиш жараёнида ўзгариб, такомиллашиб, ранг-баранг жиҳатлар авлод-дан-авлодга ўтади, мерос қолади.
10.4. Қадриятларнинг ижтимоий-маънавий аҳамияти ва ўрни
Шахсий қадрият: одам зотининг табиий-тарихий қадриятлари;
-маънавий-ахлоқий қиёфа, нафосат ва гўзаллик билан боғлик қадриятлар;
-меҳнат ва иқтисод билан боғлиқ қадриятлар;
-индивидуал камолот ва ижтимоий мавқеи билан боғлиқ қадриятлар;
-ҳузур-ҳаловат билан боғлиқ «гедонистик» қадриятлар;
-қобилият ва истеъдод билан боғлиқ интел-лекутал қадриятлар;
-ҳис-ҳаяжон, туйғулар билан боғлиқ «эмоци-онал» қадриятлар.
Моддий ва маънавий қадриятларнинг ўзаро узвийлиги:
1. Инсон яшаб турган моддий муҳит билан боғлиқ бўлган қадриятлар.
2. Анъаналар, урф-одатлар ва маросимларда намоён бўладиган ахлоқий қадриятлар.
3. Инсоннинг ақл-идроки ва амалий фаолияти заминида шаклланган, меҳнат малакалари ва
ўникмала ри, билим ва тажрибалари, қобилият ва истеъдодла рида намоён бўладиган қадриятлар
4.Одамлар ўртасидаги жамоатчилик, ҳамкор-лик, хайрихохлик, ҳамжиҳатликка асосланган муносабат ларда намоён бўлаётган қадриятлар.
5. Кишиларнинг ёши, касби, жинси ва ирқий хусу сиятлари билан боғлиқ бўлган қадриятлар.
Маънавий баркамоллиги, ахлоқий камолоти ва нафосати, билими, қобилияти, истеъдоди, иқти-дори ва улардан қандай мақсадларда фойда-ланаётганлиги.
маҳдудлик, манқуртлик, маҳаллийчилик, миллатчилик, хурофот ва бошқа бидъатларнинг моҳиятини тўғри англаб олганлиги.