Agrobiznes va raqamli iqtisodiyot fakulteti


-jadval Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligida paxta


Download 462.89 Kb.
bet5/9
Sana08.06.2023
Hajmi462.89 Kb.
#1464838
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Абдуллаев Азизбек 4-78

4-jadval
Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligida paxta
etishtirish harajatlari va ularning tarkibi



Harajatlar turi

2017 yil

2018 yil

2019 yil

m.so’m

%

m.so’m

%

m.so’m

%

1

Moddiy harajatlar

65308

56,6

108917

57,7

207097

58,1




a) urug’lik

10731

9,3

18121

9,6

28872

8,1

b)o’g’itlar

14308

12,4

25672

13,6

36001

10,1

v) Yo.M.M

15808

13,7

27748

14,7

50259

14,1

g) ish va hizmatlar

13154

11,4

20009

10,6

54180

15,2

d) boshqa moddiy harajatlar

11308

9,8

17366

9,2

37784

10,6

2

Mehnat haqi harajatlari

34616

30

54930

29,1

103727

29,1

3

Ijtimoiy ajratmalar

7154

6,2

11703

6,2

22100

6,2

4

Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar eskirishi

6692

5,8

10948

5,8

20674

5,8

5



Boshqa harajatlar

1615

1,4

2265

1,2

2852

0,8

Jami harajatlar

115385

100

188763

100

356450

100

Manba: “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligi yillik hisobot va statistik ma’lumotlari.
ulushining kamayishi kuzatilyapti. Umuman olganda, xo’jalikda yaqin kelajakda moddiy harajatlarning ulushini yanada oshirish zarur. Chunki, ushbu harajatlar paxta yetishtirish va uning miqdorini oshirishda o’ta muhim ahamiyatga ega.
“Chimyon avangardi” fermer xo’jaligi a’zolari va shartnoma asosida ishlovchi xodimlarning mehnat haqi harajatlarining ulushi tadqiqot davrida 31,0 foizdan 29,4 foizga kamaygan. Paxta yetishtirishga bevosita aloqasi bo’lmagan boshqa harajatlar ulushini yildan yilga kamaytirib borishga erishish lozim. Bu borada xo’jalikdagi holat qoniqarli. Ya’ni boshqa harajatlar ulushi o’rganilayotgan vaqt mobaynida 2,4 foizdan 3,8 foizga ortgan. Lekin, ushbu harajatlar ulushining qisqarishiga harakatlarni amalga oshirish talab etiladi.
Paxta yetishtirish iqtisodiy samaradorligini o’rganishda tayyorlanayotgan paxta xom-ashyosining sifatini yaxshilash holatini quyidagi 5-jadvalda “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligini 2017-2019 yillarda davlatga sotgan jami paxtasining navlar buyicha taksimlanishini ko’rib chiqamiz.
5-jadval
Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligini
sotilgan jami paxtani navlar bo’yicha taqsimlanishi

Sanoat navi

Sinfi

2017 yil

2018 yil

2019 yil

miqdori, ts

%

miqdori, ts

%

miqdori, ts

%

1


1

811,2

74,5

842,7

78,3

1053,2

85,4

2







3










Jami

811,2

74,5

842,7

78,3

1053,2

85,4

2


1

78,4

7,2

131,3

12,2

125,8

10,2

2







3










Jami

78,4

7,2

131,3

12,2

125,8

10,2

3


1

53,4

4,9

72,1

6,7

54,3

4,4

2







3










Jami

53,4

4,9

72,1

6,7

54,3

4,4

4


1







2







3


















Jami



















5

1

145,9

13,4

30,1

2,8










Jami

145,9

13,4

30,1

2,8



Hammasi

1088,9

100

1076,3

100

1233,2

100

Manba: “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligi yillik hisobot va statistik ma’lumotlari.
Jadval ma’lumotlariga ko’ra, oxirgi 3 yilda paxta xom- ashyosini tayyorlash sifati yaxshilanib bormoqda. Jumladan, 2017 yili jami yetishtirilgan 963,0 tsentner paxta xom-ashyosining 74,5 foizi birinchi sanoat navining birinchi sinfiga, 7,2 foizi birinchi sanoat navining ikkinchi sinfiga, 4,9 foizi birinchi sanoat navining uchinchi sinfiga, 7,4 foizi ikkinchi sanoat navining birinchi sinfiga sotilgan bo’lsa, qolgan 6 foizi ikkinchi sanoat navining ikkinchi sinfiga sotilgan.
2019 yilda yetishtirilgan jami 885,0 tsentner paxta xom-ashyosining 85,4 foizi birinchi sanoat navining birinchi sinfiga, 10,2 foizi birinchi sanoat navining ikkinchi sinfiga, 4,4 foizi birinchi sanoat navining uchinchi sinfga, 7 foizi ikkinchi sanoat navining birinchi sinfiga sotilgan bo’lsa, qolgan 4 foizi ikkinchi sanoat navining ikkinchi sinfiga sotilgan.
Bularning barchasi ushbu xo’jalikda yetishtirilayotgan paxta xom-ashyosi sifatidagi ijobiy o’zgarishlarni ifodalaydi. Biroq, bu yetarli emas. Xo’jalikda yetishtirilayotgan paxta xom-ashyosini 100 foiz birinchi sanoat navlariga sotilishiga erishish zarur. Chunki, paxta xom-ashyosining sifatini yaxshilash paxtaning o’rtacha davlat xarid bahosini ya’ni pul daromadini oshishini ta’minlaydi. Bu esa, o’z navbatida iqtisodiy samaradorlik ko’rsatkichlarini yaxshilanishiga olib keladi.
Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligini paxta yetishtirish iqtisodiy samaradorligining mavjud holatiga yanada to’liqroq baho berish maqsadida Qo’rgontepa tumani bo’yicha paxta yetishtirayotgan fermer xo’jaliklarining o’rtacha iqtisodiy ko’rsatkichlar bilan xo’jalikdagi iqtisodiy ko’rsatkichlarni o’zaro taqqoslaymiz. Bu xo’jalikni tumandagi fermer xo’jaliklari orasida so’nggi yilda paxta yetishtirish bo’yicha egallagan maqeini ifodalab beradi. Ana shu maqsadda quyidagi 6-jadval ma’lumotlarini keltiramiz.
6-jadvalda Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligini Qo’rgontepa tumani bilan 2017 yilgi paxta yetishtirishning solishtirma iqtisodiy ko’rsatkichlari aks ettirilgan. Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligida paxta yetishtirishning iqtisodiy samaradorligi tumanga nisbatan ustun darajada yuqoridir.


6-jadval
Qo’rgontepa tumanidagi “Chimyon avangardi” fermer xo’jaligini Qo’rgontepa tumani bilan paxta yetishtirishning solishtirma iqtisodiy ko’rsatkichlari
(2019 yil)



Ko’rsatkichlar

O’lchov birligi

Chimyon avangardi”
fermer xo’jaligi
bo’yicha

Qo’rgontepa
tumanidagi fermer xo’jaliklari bo’yicha o’rtacha

Farqi, %

1

Ekin maydoni



ga


31,3

7988

x

2

Hosildorlik



ts/ga

39,4

27,1

145,4

3

Yalpi hosil



ts

1233,2

216390

x

4

Ishlab chiqarish harajatlari



m.so’m

356450

69390000

x

5

1 tsentner paxtani tannarxi

so’m

289040

320670

90,1

6

1 tsentner paxtani sotish bahosi

so’m

336780

330300

101,9

7

Yalpi mahsulot

m.so’m

415324

71474000

x

8

Foyda

m.so’m

58874

2085000

x

9

1 gektar hisobiga:
a) yalpi mahsulot

m.so’m

13269,1

8947,7

148,3

b) foyda

m.so’m

1880,9

261,0

720,6

10


Rentabellik



%


16,5


3,0


+13,5



Download 462.89 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling