Ахборот ва ахборот технологияси

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА
МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ


ТАТУ ҚОШИДАГИ 2-СОНЛИ АКАДЕМИК ЛИЦЕЙ


Кафедра : "Информатика"
ИНФОРМАТИКА


фани бўйича
1-курс ўқувчилари учун
маъруза матни
Тошкент - 2009
Кафедра мажлисида тасдиқланган ____ август 2009 йил
Тузувчи: ТАТУ қошидаги 2-сонли
академик лицей катта ўқитувчиси: Маллаев Ойбек Усмонқулович
МУНДАРИЖА

Кириш. Умумий тушунчалар			Бет лари
Информатика фанининш мазмуни ва авзифалари, Ривожлиниш тарихи (4 соат)		4
1.	Бошланғич назорат.Информатика фани предмети в азифалари.
2.	Ахборотлашган жамият ҳақида тушунча.
Ахборот ва маълумот.Унинг ўлчаниши(6 соат)				11
3.	Ахборот ҳақида тушинча. Ахборотнинг сифт кўрсатгичлари.
4.	Ахборотнинг ўлчаниши.
5.	Ахборотни ўзгартириш ва узатиш. Ватанимизда информатиканинг тараққиёти ва истиқболлари.
IBM PC туридаги шахсий компьютерлар(6 соат)				20
6.	IBM туридаги шахсий компьютерлар(ШК).
7	Шахсий компьютернинг архитектураси ва туркумланиши. Универсал ЭХМ ларнинг ривожланиш тарихи.
8	Шахсий компьютернинг асосий қурилмалари. Марказий процессорлар. Оператив хотира.
9	Қаттиқ диск ва диск юритувчилар. Компьютернинг қўшимча қурилмалари.
Компьютерларнинг дастурий таъминоти. Унинг туркумланиши ва вазифалари(2 соат)				35
10	Компьютерларнинг дастурий таъминоти, унинг туркумланиши, тизимли ва амалий дастурлар. Оператцион тизим.(ОТ)
MS DOS оператцион тизими, унинг буйруқлари(16 соат)				67
11	MS DOS OT. DOS ни юклаш ва буйруқларини бериш.
12	Файллар ва уларнинг турлари. Каталог маршрут, файл ва каталогларнинг хусусиятлари, DOS таркиби.
13	Дисклар билан ишлаш. Дискни ишга тайёрлаш. Нусҳа олиш ва дискларни солиштириш.
14	Диск ва маълумот тўплагичлар ҳақида маълумот олиш. Каталоглар билан ишлаш.
15	Каталогларни кўриб чиқиш, яратиш, қайта номлаш, нусҳалаш, кўчириш, четлатиш, солиштириш ва хужжатлаштириш.
16	Файллар билан ишлаш. Файлларни кўчириб чиқиш, босмага чиқариш, қайта номлаш, нусҳалаш, четлатиш, кўчириш, излаш ва қайта тиклаш. Файллар ҳақида маълумот олиш.
17	Файллар билан ишла, нусҳалаш, четлатиш, кўчириш, излаш ва қайта тиклаш. Файллар ҳақида маълумот олиш.
Қобиқ дастурлар. NC. қобиқ дастури				80
21.	Қобиқ дастурлар ва уланинг вазифалари.
22.	NORTON COMMANDER (NC) қобиқ дастури
23.	NORTON COMMANDER (NC) қобиқ дастури
24.	NC муҳитида ишлаш хусусиятлари.
25.	NC қўшимча дастурларидан фойдаланиш.
26.	NC қўшимча дастурларидан фойдаланиш.
28.	NC муҳитида файл ва каталоглар билан ишлаш.
29.	NC муҳитида файл ва каталоглар билан ишлаш.
30.	Компьютер, тўплагич ва дискла ҳақида маълумот олиш.
31.	Компьютер, тўплагич ва дискла ҳақида маълумот олиш.
32.	Меню, унин турлари. Файлланувчи интерфейси.
33.	Меню, унин турлари. Файлланувчи интерфейси.
Windows операцион тизими(34 соатдан 12 соат ўтилади).				83
35.	Windows операцион тизими ҳақида тушинча.
36.	Windows 98 нинг иш столи.
37.	Дастурлар ва файллар бошқарувчиси.
38.	Бошқариш панели. Ойналар ва уларнинг турлари.
39.	Бир ойнадан бошқасига ўтиш. Фаол ойна.
	Фойдаланилган адабиётлар			93

Кириш. Умумий тушунчалар
Информатика фанининш мазмуни ва авзифалари, ривожлиниш тарихи
Ўзбекистон Республикаси ўз мустақиллигига эришганига унча кўп муддат бўлмаганига қарамасдан, у жаҳон ҳамжамиятида ва цивилизациясида ўзининг муносиб ўрнини мустахкам эгаллаб олди ва илдам қадамлар билан XXI асрга - ахборотлашган жамият сари кириб келди. Республикамизда қабул қилинган "Ахборотлаштириш тўгрисидаги (1993 йил май)" , "ЭҲМ ва маьлумотлар базаси учун дастурларни ҳуқуқий муҳофаза қилиш ҳақидаги (1994 йил май)" қонунлари ва уларнинг бажарилиши мақсадида Вазирлар маҳкамаси томонидан Ўзбекистон Республикасини ахборотлаштириш концепциясининг (1994 й декабрь) ишлаб чиқилиши фикримизнинг ёркин далилидир. Чунки ҳозирги пайтда инсоният, шунингдек информатика фани муқаррар ҳақиқат билан юзма-юз бўлмокда. Унинг асосий масаласи-муаммоси инсоният фаолиятининг бошқа бирор соҳасида бўлмаган-учрамаган информацион-ахборот инқирозини (беҳисоб кўпайиб кетишини) енгиб ўтишдир. Аммо қўйилган масалани ечишни замонавий ахборот технологиялари мажмуи- супер-компьютерлар,компьютер ва ахборот тизимлари, маҳаллий ва глобал тармоқлар, Интернет умумжаҳон тармоқларидан унумли фойдаланган ҳолда амалга ошириш мумкин.
Уз навбатида, янги минг йилликда исталган соҳанинг замонавий мутахассислари, жумладан муҳандислар, иқтисодчилар, молиячилар, банк ва солиқ тизими ходимлари, менежерлар, маркетологлар ва бошкалар тегишли соҳанинг ахборот ресурсларидан эркин ва самарали фойдаланиши (олиш, тўплаш, яратиш, қайта ишлаш, сақлаш, узатиш ва ҳоказо) учун замонавий компьютер-ахборот-телекоммуникация воситалари бўйича тегишли илмларга- ахборот маданиятига эга бўлишлари керак бўлади. Ахборот маданиятининг заминини яратиш эса "Информатика" фанининг предметини ташкил этади ва уни ўрганиш мактаб партасидан бошланиб, олий ўкув юртларида давом эттирилади. Мазкур фаннинг асосий мақсади талабаларга информатиканинг техник, программа (тизимли ва амалий) ва алгоритмлаш воситаларининг имкониятларини ўрганиш бўйича назарий билимлар ҳамда тегишли соҳа масалаларини ечиш бўйича амалий фойдаланиш кўникмаларини мукаммал шакллантиришдан иборатдир. Ушбу ўкув курси Республикамиз олий ўқув юртларида ҳамда турли ташкилот ва корхоналарда мавжуд бўлган IBM ва унга ўриндош бўлган замонавий компьютерлардан фойдаланишга мўлжалланган мавзуларни ўз ичига олади.
Курсни урганишда асосий эьтибор қуйидагиларга қаратилиши лозим:

• 
  замонавий ШЭХМ ларда эркин ишлаш кўникмаларини шакллантириш,
  
• 
  тегишли сохаларга доир масалаларни компьютерларда ечиш технологиясини ўрганиш ва қўллаш,
  
• 
  замонавий матн муҳаррирлари ва жадвал процессорлари асосларини ўрганиш ва қўллаш.
  

Курсни ўрганиш жараёнида тегишли мавзулар бўйича маьруза, амалий дарслар ишлари, мустақил таьлим ва мустақил ишларни бажариш кўзда тутилади. Назорат турлари: жорий баҳолаш, оралиқ баҳолаш, якуний баҳолаш тест ва ёзма равишда ўтказиш режалаштирилган.