Aholidan chiqayotgan chiqindilarning cherish davri. Reja : kirish chiqindilarni cherish davri. Chiqindilarni qayta ishlash masalasida mavjud muammolar Muammoni hal qilish yo'llari. Chiqindilarning ikkinchi hayoti Tashlandiq chiqindilarni


Download 37.26 Kb.
bet2/7
Sana07.05.2023
Hajmi37.26 Kb.
#1438571
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Aholidan chiqayotgan chiqindilarning cherish davri.

Chiqindilarni cherish davri.

Utilizatsiya qilish atrof-muhit uchun muammo tug'diradimi? Bu ko'plab omillarga, jumladan, MSW tarkibiga, ularning parchalanish tezligiga va dafnlarning dizayn xususiyatlariga bog'liq.


Deyarli har kuni biz plastik butilkalarni, bir marta ishlatiladigan idishlarni, oziq-ovqat qadoqlarini, har xil qutilarni, somonlarni, eski flomasterlarni, gazetalarni, shisha qopqoqlarni va hokazolarni tashlab yuboramiz. Va bu chiqindilar qancha vaqt chirishi haqida o'ylamaymiz. Aksariyat maishiy chiqindilar biologik parchalanmaydi yoki juda uzoq parchalanish vaqtiga ega.
Masalan:
qog'oz, karton 2 oy davomida parchalanadi,
rezina shinalar - 50-80 yil;
qalay konserva - 90 yil,
alyuminiy kola qutisi - 500 yil,
plastik paket - 200-1000 yildan;
Shisha sinishi uchun esa 1000 yildan ortiq vaqt ketadi.
3-rasmda siz har bir turdagi chiqindilar uchun parchalanish vaqtini ko'rishingiz mumkin. (Ilova)
Misol tariqasida chiqindilarning ayrim turlarini ko'rib chiqamiz: ularning parchalanish vaqti va atrof-muhitga ta'siri.
Qog'oz.
Men qog'oz ishlab chiqaradigan yog'och qayta tiklanadigan resurslarning eng muhim turlaridan biridir. Lekin kesilgan daraxt o‘rniga yangisini ekish va o‘stirish uchun 25-30 yil kerak bo‘ladi. 1 tonna qog'oz ishlab chiqarish uchun taxminan 17 ta daraxt kerak bo'ladi. Qog'oz ishlab chiqarish energiya talab qiladi va ifloslantiruvchi moddalarni chiqarish bilan birga keladi. Qachon chiqindi qog'ozni qayta ishlash energiya xarajatlarining yarmini talab qiladi. Qog‘ozni qayta ishlatish suv sarfini 60 foizga, energiya sarfini esa 40 foizga kamaytiradi. Havoning ifloslanishi 74 foizga, suvning ifloslanishi 35 foizga kamaydi. Qog'oz chiqindisidan qog'oz, karton, gazlama, tom yopish materiallari, kigiz buyumlari, izolyatsiyalangan linolyum ishlab chiqariladi.
Batareyalar va akkumulyatorlar.
Batareyada ayniqsa xavfli modda - simob mavjud. Elektr batareyalarida u 300 mg, elektron soatlar uchun batareyalarda esa yarmigacha. Simob bug'ini nafas olayotganda uning 75% qonga so'riladi, u erda oqsil bilan birlashadi yoki jigar, buyraklar va miya hujayralarida to'planadi. Simobga ta'sir qilish markaziy asab tizimining shikastlanishiga, ruhiy kasalliklarga olib keladi. Metall tanadan faqat 70 kundan keyin chiqariladi. Bitta akkumulyatorni tashlab yuborsangiz, 20 kub metr tuproqni ifloslantiradi. Batareyalar bilan bir qatorda, akkumulyatorlar ko'pincha tashlanadi. Avtomobillar uchun qo'rg'oshinli akkumulyatorlar 8,5 - 9,5 kg qo'rg'oshinni o'z ichiga oladi va ular ham asosan chiqindixonalarda tugaydi.
Plastik shisha.
Plastik shisha tabiatga zarar etkazadi: tuproq va suv havzalarida gaz almashinuvini oldini oladi, zaharli moddalarni chiqaradi. To'liq parchalanish vaqti bir necha yuz yil. Poligonlarni yoqish jarayonida plastmassalar ko'plab zaharli moddalarni (shu jumladan dioksinlarni) chiqaradi.Bu moddalar hayot uchun qabul qilinishi mumkin emas. Dunyoda yiliga 10% o'sish bilan 130 million tonna plastmassa ishlab chiqariladi. Plastmassalarning mashhurligi ularning engilligi, tejamkorligi va boshqa qimmatli fazilatlar to'plami bilan bog'liq. Plastmassalarning 150 ga yaqin turi mavjud boʻlib, ularning 30%i turli polimerlarning aralashmalaridir. Muayyan xususiyatlarga erishish uchun polimerlarga 20 tagacha turli qo'shimchalar kiritiladi, ularning aksariyati toksik deb tasniflanadi. Zamonaviy qattiq maishiy chiqindilar hajmining taxminan 20-25% polietilen tereftalatdan (PET butilkalar) tayyorlangan odatiy plastik butilkalarga to'g'ri keladi.
Konserva tayyorlanadigan alyuminiy qayta tiklanmaydigan manba hisoblanadi. Garchi u er qobig'idagi eng keng tarqalgan metall bo'lsa ham (taxminan 8%), uning ko'p qismi gil va jinslarning bir qismi bo'lib, ulardan olish qiyin. Boksitdan alyuminiy olish juda ko'p energiya talab qiladigan jarayondir. Qayta ishlash bilan energiya xarajatlari 20 barobar kamayadi. Eslatib o‘taman, bitta bankaning vazni 15-20 gramm. Jahon alyuminiy ishlab chiqarishining 20% ​​pivo va alkogolsiz ichimliklar uchun qutilar ishlab chiqarishga sarflanadi.



Download 37.26 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling