Акрам исмоилов

 
 

---

27 
2.4. Жароҳатланиш сабабларини таҳлил қилиш 
 
Бахтсиз ҳодисаларни қайд қилиш ва ҳисобга олиш билан бахтсиз 
ҳодисаларнинг сабабларини аниқлаб бўлмайди, бу фақат бахтсиз ҳодиса 
сабабларини аниқлаш учун материал бўла олади. Ходимнинг иш 
шароитида ишлаш фаолиятини ўрганиш унинг ишлаш қобилияти билан 
иш вақти ўртасида боғланиш борлигини аниқлаш имкониятини беради. 
Бу боғланиш 2.2 -расмда кўрсатилгандек ўзгаради. Яъни ходим иш 
бошлагандан кейин ярим соат давомида иш маромига тушмаган ва 
созланмаган ҳолатда бўлади. Ярим соатдан кейин иш мароми муво-
фиқлашади ва бир меъёрда тахминан 3,5 соат давом этади, сўнгра яна 
пасайиш бошланади. Бахтсиз ҳодисаларнинг юз бериши ҳам худди шу 
шакл асосида бориши аниқланди. 4 соат давомида ходим чарчаши 
ҳисобига иш қобилияти камайса, худди шу чарчаш ҳисобига бахтсиз 
ҳодисалар ҳам вужудга келади. 
2.2-расм. Ходимнинг ишлаш қобилияти ва иш вақти ўртасидаги 
боғланиш. 
Ташкилий сабаблар. Корхонани лойиҳалаш вақтида йўл қўйилган 
хатолар, ходимларнинг хавфсиз ишлаш усулларига ўргатилмаганлиги, 
йўриқноманинг 
нотўғри 
ўтказилганлиги, 
ходимлар 
меҳнатидан 
мутахассислиги бўйича фойдаланмаслик, хавфсиз меҳнат қилиш техник 
назоратининг йўқлиги, хавфли эканлигини билиб туриб, бетартиб иш 
юритиш ва ходимларнинг ўзаро келишмасдан иш олиб боришлари, 
технологик жараёнларнинг бузилиши, ходимларнинг меҳнат қилиш ва дам 
олиш режаларининг бузилиши, иш жойларини ноқулай режалаштириш, 
корхона ҳудудида йўлка ва ўтиш жойларини нотўғри жойлаштириш, иш 
жойларини нотўғри ташкил килиш, нобоп иш қуролларидан фойдаланиш, 

---

28 
шахсий муҳофаза анжомларининг иш шароитига тўғри келмаслиги, 
тўсиқларнинг йўқлиги, хавф ҳақида огоҳлантирувчи плакатларнинг 
бўлмаслиги ва бошқалар.