Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari
Berilgan tenglamani vatarlar va Nyuton usullarida yeching
Download 5,01 Kb. Pdf ko'rish
|
Berilgan tenglamani vatarlar va Nyuton usullarida yeching 1. 0 2 2 2 3 x x 14. 0 10 9 3 2 3 x x x 2. 0 2 2 3 x x 15. 0 1 3 3 x x 3. 0 3 3 x x 16. 0 6 , 1 6 , 0 4 , 0 2 3 x x x 4. 0 4 , 1 4 , 0 2 , 0 2 3 x x x 17. 0 4 , 1 4 , 0 1 , 0 2 3 x x x 5. 0 3 12 3 2 3 x x x 18. 0 1 5 , 0 2 , 0 2 3 x x x 6. 0 2 , 1 4 , 0 1 , 0 2 3 x x x 19. 0 5 6 3 2 3 x x x 7. 0 4 , 1 5 , 0 2 , 0 2 3 x x x 20. 0 4 2 3 x x 8. 0 12 12 3 2 3 x x x 21. 0 8 , 0 5 , 0 2 , 0 2 3 x x x 9. 0 6 4 3 x x 22. 0 2 , 1 4 , 0 1 , 0 2 3 x x x 10. 0 1 6 3 2 3 x x x 23. 0 5 , 1 4 , 0 1 , 0 2 3 x x x 11. 0 2 6 3 2 3 x x x 24. 0 2 , 1 3 , 0 2 , 0 2 3 x x x 12. 0 9 12 3 2 3 x x x 25. 0 2 5 , 0 2 , 0 2 3 x x x 13. 0 1 3 3 x x 26. 0 2 , 1 5 , 0 2 , 0 2 3 x x x Mustaqil ishlash bo’yicha savollar 1. Chiziqli bo’lmagan tenglamaning ildizlarini ajratish usullari g’oyasini tushuntirib bering? 2. Chiziqli bo’lmagan tenglamalarni taqribiy yechish usullarini tushuntirib bering? Chiziqli bo’lmagan tenglamalarni taqribiy yechish usullari xatoligi qanday baholanadi? 196 3. Chziqli algebraik tenglamalar sistamasini (ChATS) yechishning sonli usullari. Gauss, oddiy iteratsiyalar, Zeydel ussullari Ishning maksadi: talabalarni chiziqli tenglamalar sistemasini Gauss usuli yordamida yechishga o’rgatish, Oddiy iterasiya usulining modifikasiyasi xisoblangan Zeydel usuli yordamida chiziqli tenglamalar sistemasini taqribiy yechish. Chiziqli tenglamalar sistemasini yechishda aniq va taqribiy usullardan foydalaniladi. Aniq usullarda hisoblashlar yaxlitlanmasdan bajariladi va noma’lumlarning aniq qiymatini topishga olib keladi. Bunday usullarga Gauss va kvadrat ildizlar usullari kiradi. Taqribiy usullar hisoblashlar yaxlitlanib yoki yaxlitlanmasdan bajarilganda ham noma’lumlarning qiymatini berilgan aniqlikda topish imkonini beradi. Bunday usullarga iterasiya va Zeydel usullari kiradi. Misol. Kuyidagi chizikli tenglamalar sistemasini Gauss usuli yordamida 0,001 aniqlikda takribiy yeching. 16 , 1 12 , 0 5 , 0 15 , 0 08 , 0 83 , 0 06 , 0 28 , 0 84 , 0 11 , 0 44 , 0 8 , 0 27 , 0 13 , 0 21 , 0 15 , 2 08 , 0 11 , 0 05 , 0 68 , 0 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 x x x x x x x x x x x x x x x x Yechish. Bu tenglamalar sistemasini Gauss usuli yordamida yechish uchun kuyidagi jadvallardan foydalanamiz. Noma’lumlar oldidagi koeffisiyentlar Ozod hadlar Nazoratdagi yig’indi 1 x 2 x 3 x 4 x 41 31 21 11 a a a a 42 32 22 12 a a a a 43 33 23 13 a a a a 44 34 24 14 a a a a 45 35 25 15 a a a a 4 3 2 1 c c c c 1 12 13 14 15 1 42 32 22 ' ' ' a a a 43 33 23 ' ' ' a a a 44 34 24 ' ' ' a a a 45 35 25 ' ' ' a a a 4 3 2 ' ' ' c c c 1 23 24 25 2 43 33 " " a a 44 34 " " a a 45 35 " " a a 4 3 " " c c 1 34 35 3 44 a 44 a 4 c 1 45 4 1 4 x 4 ~ x 1 3 x 3 ~ x 1 2 x 2 ~ x 197 1 1 x 1 ~ x Xisoblashlar kuyidagi jadvalga asosan bajariladi Xisoblash formulalari Tekshirish 4 , 3 , 2 , 1 5 1 i a c j ij i 11 1 1 11 1 1 ; 5 , 4 , 3 , 2 a c j a a j j 1 15 14 13 12 1 4 , 3 , 2 ' ; 5 , 4 , 3 , 2 ; 4 , 3 , 2 ' 1 1 1 1 i a c c j i a a a i i i j i ij ij 4 , 3 , 2 ' ' ' ' ' 5 4 3 2 i c a a a a i i i i i 22 2 2 22 2 2 ' ' ; 5 , 4 , 3 ' ' a c j a a j j 2 25 24 23 1 4 , 3 ' ' " ; 5 , 4 , 3 ; 4 , 3 ' ' " 2 2 2 2 i a c c j i a a a i i i j i ij ij 4 , 3 " " " " 5 4 3 i c a a a i i i i 33 3 3 33 3 3 " " ; 5 , 4 " " a c j a a j j 3 35 34 1 4 " " ; 5 , 4 ; 4 " " 3 3 3 1 i a c c j i a a a i i i j i ij ij 4 5 4 i c a a i i i 44 4 4 44 4 4 ; 5 a c j a a j j 4 45 1 4 4 4 34 3 3 3 23 4 24 2 2 2 12 3 13 4 14 1 1 2 12 3 13 4 14 15 1 3 23 4 24 25 2 4 34 35 3 45 4 ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x 1 1 2 2 3 3 4 4 ~ 1 ~ 1 ~ 1 ~ 1 x x x x x x x x Yukoridagi jadvallardan foydalanib tenglamalar sistemasini yechamiz. Noma’lumlar oldidagi koeffisiyentlar Ozod hadlar Nazoratdagi yig’indi 1 x 2 x 3 x 4 x 198 0,68 0,21 -0,11 -0,08 0,05 -0,13 -0,84 0,15 -0,11 0,27 0,28 -0,5 0,08 -0,8 0,06 -0,12 2,15 0,44 -0,83 1,16 2,85 -0,01 -1,44 0,61 1 0,0735 -0,1618 0,1176 3,1618 4,1912 -0,1454 -0,8319 0,1559 0,30398 0,2622 -0,5129 -0,8247 0,0729 -0,1106 -0,22398 -0,4822 1,4129 -0,89015 -0,97897 0,9453 1 -2,0906 5,6719 1,5404 6,1221 -1,47697 -0,18697 4,79139 -0,9948 0,7992 1,1723 4,1140 -0,00913 1 -3,2441 -0,5411 -2,7854 -1,6013 1,0711 -0,5299 1 -0,6689 0,3309 2,8264 -0,3337 -2,7110 -0,6689 3,8263 0,6664 -1,7119 0,3309 Tenglamalar sistemasini oddiy iterasiya usuli yordamida yechish uchun sistemani F AX X ko’rinishga keltiramiz. Quyidagi vektorlar ketma-ketligini tuzamiz: 0 X -ixtiyoriy vektor; F AX X F AX X F AX X F AX X n n 1 2 3 1 2 0 1 ;...; ; ; . Agar matrisaning biror normasi uchun 1 A bo’lsa, hisoblash jarayoni yaqinlashuvchi bo’ladi. Koordinatalar kuyidagi formulalar yordamida xisoblanadi: n i f x a x f x i n j k j ij k i i i , 1 , 1 1 ) 0 ( . Hisoblashlar aniqligini quyidagi munosabatdan aniqlash mumkin: 0 1 * 1 X X A A X X k k ; agar F X 0 bo’lsa, u holda F A A X X k k 1 1 * , bunda * X - aniq yechim. Berilgan tenglamalar sistemasini Gauss usulida yeching № 1 2 , 7 3 , 5 8 , 8 4 , 23 2 , 14 8 , 1 7 , 6 3 , 5 5 , 11 1 , 7 8 , 6 2 , 13 2 , 14 3 , 9 5 , 5 3 , 4 8 , 10 2 , 19 5 , 2 4 , 4 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 x x x x x x x x x x x x x x x x № 2 3 , 14 7 , 8 3 , 6 2 , 13 8 , 6 3 , 3 3 , 2 4 , 12 6 , 3 7 , 5 5 , 4 4 , 6 15 12 6 , 5 4 , 8 8 , 14 2 , 14 2 , 3 2 , 8 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 x x x x x x x x x x x x x x x x 199 № 3 7 , 14 7 , 5 7 , 23 7 , 12 5 , 8 6 , 8 1 , 12 6 , 5 8 , 2 7 , 14 5 , 5 3 , 4 3 , 6 1 , 13 6 , 6 7 , 2 3 , 8 6 , 5 8 , 7 7 , 5 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 x x x x x x x x x x x x x x x x № 4 5 , 13 2 , 7 4 , 14 3 , 8 1 , 17 7 , 7 8 , 8 3 , 4 5 , 8 4 , 6 7 , 4 2 , 12 8 , 5 6 , 6 3 , 8 8 , 2 5 , 15 3 , 6 2 , 14 8 , 3 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 x x x x x x x x x x x x x x x x № 5 4 , 23 8 , 5 7 , 15 7 , 8 3 , 14 7 , 7 6 , 6 4 , 23 7 , 5 3 , 6 6 , 5 5 , 4 5 , 5 7 , 6 8 , 8 4 , 2 5 , 11 7 , 5 6 , 6 7 , 15 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 x x x x x x x x x x x x x x x x № 6 1 , 12 7 , 3 34 , 1 6 , 7 3 , 6 6 , 8 7 , 12 4 , 7 3 , 8 4 , 5 5 , 2 5 , 5 5 , 3 4 , 4 4 , 2 5 , 15 1 , 14 2 , 23 1 , 12 3 , 4 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 4 3 2 1 x x x x x x x x x x x x x x x x Download 5,01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling