Aloqa tugunlari

1.2. AT ekspluatasiyasini va boshqarishni tashkil qilish  
AT ekspluatasiyasi – ATning yuqori jangovar shayligini ta’minlashga va uni 
mo‘ljallanishi bo‘yicha samarali ishlatishga qaratilgan tashkiliy va texnik tadbirlar 
majmuidir. 
AT ekspluatasiyasi quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
– ATni boshqarishni tashkillashtirishni; 
– ATda tezkor-texnik xizmatni tashkillashtirishni; 
– aloqa va axborot xavfsizligini hamda chet el texnik razvedkasiga qarshi 
harakatlarni tashkillashtirishni; 
– aloqa va muhandis-texnik tizim vositalarining texnik ekspluatasiyasini 
tashkillashtirishni. 
ATni boshqarishni tashkillashtirish. 
ATni boshqarishni tashkillashtirish bo‘yicha tadbirlar ATga qo‘yilgan vazifalarning 
samarali bajarilishini ta’minlaydigan muhim tadbirlardan biridir.
ATni boshqarish ATning tezkor-texnik imkoniyatlaridan samarali foydalanishni va 
vaziyatning har qanday sharoitlarida unga yuklatilgan vazifalarni muvaffaqiyatli 
bajarilishini ta’minlashi lozim hamda quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
– ATni jangovar shaylikning belgilangan darajalariga keltirish rejalarida ko‘zda 
tutilgan tadbirlarni ishlab chiqishni va bajarishni; 
– ATni jangovar, tezkor, maxsus, texnik va ichkari ta’minotini tashkillashtirishni va 
olib borishni; 
– tezkor-texnik xizmatni tashkillashtirishni va unga rahbarlik qilishni; 
– AT elementlari o‘rtasida, O‘R QKning boshqa ATlari bilan, davlat aloqa tarmog‘i 
korxonalari bilan, turli vazirlik va idoralar aloqa tarmoqlari bilan o‘zaro hamkorlikni 
tashkillashtirishni va ushlab turishni; 
– kundalik ekspluatasiya jarayonida va dushman ta’sir ko‘rsatganda ATning 
yashovchanligini ta’minlashni; 
– aloqa va axborot xavfsizligini hamda chet el texnik razvedkasiga qarshi 
harakatlarni, shuningdek maxfiylik rejimini ta’minlash bo‘yicha tadbirlarni amalga 
oshirishni;
– AT ekspluatasiyasi holati haqidagi ma’lumotlarni yig‘ishni, tahlil qilishni va 
umumlashtirishni, aniqlangan kamchiliklarni bartaraf qilishni, ATning jangovar shayligini 
yanada takomillashtirish bo‘yicha tadbirlarni ishlab chiqishni va bajarishni. 
ATni boshqarishni amalga oshirish uchun boshqaruv tizimi yaratiladi, u: 
– boshqaruv organlarini; 
– boshqaruv punktlarini; 
– xizmat aloqa tarmog‘ini; 
– avtomatlashtirish va axborotlashtirish vositalarini o‘z ichiga oladi. 

---

10 
ATni boshqaruv organlari bo‘lib ham tinchlik davrida, ham urush davrida AT 
ekspluatasiyasiga rahbarlik qilish uchun tuziladigan AT va uning elementlarining 
boshqarmasi (qo‘mondonligi), shtatdagi va vaqtincha guruhlar (hisoblar) sanaladi. 
AT boshlig‘i kundalik sharoitda ATni boshqarishni AT bo‘yicha navbatchi orqali 
amalga oshiradi, ATBN navbatchilikni olib borish jarayonida navbatchi smenani bevosita 
boshqaradi. 
Tezkor vaziyat va aloqa bo‘yicha vaziyat qo‘qqisdan o‘zgargan hollarda, AT jangovar 
shaylikning yuqori darajalariga o‘tkazilganda, avariya holatlarida va tabiiy ofatlar ro‘y 
berganda ATni boshqarishni bevosita AT boshlig‘i va AT elementlari boshliqlari amalga 
oshiradi. 
Mansabdor shaxslar va navbatchi smena shaxslari ATni (AT elementlarini)