Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

2.3-rasm. Oyoq panjasini o’lchashda qo’llanadigan plantogramma moslamasi.

Oyoq panjasini kesimlari to’g’risida analogiya malumotiari koturugrafiar vordamida olinadi.

M.Ya.Orlovning vertikal konturografi (2.4.a-rasm). ingichka yupqa plastinalar to’plamidan tashkil topgan. asosga harakatchan biriktirilgan konstruktsiyaga ega. Bu moslama oyoq panjasining kerakli kesimiga qo’yilib, plastinalar panja kesimiga ohista tushiriladi. Plastinalarning tepa qismidan ko’ndalang kesim konturini ekranga chizib olish imkonini beradi.

2.4-rasm . Oyoq panjasini o’lchashda analog ma'lumotlarni olish uchun


konturograflar sxemasi

Plastinalari gorizontal joylashgan konturograf (2.4,b-rasm) esa, oyoq panjasining tovon qismini bo’ylama-vertikal kesimini olishga hizmat qiladi.

D.E.Medzeryanning konturogaf konstruktsivasi (2.4,v-rasm) yuqoridagilarga o’xshash, faqat oyoq panjasining ko’ndalang kesimlarinng o’lchamlari qutb koordinatalarida olish imkonini beradi.

Kontakt usuli bilan diskret ma'lumotlarni olish uchun Yu.P.Zibin va V.K.Makaricheva tomonidan oyoq panjasini o’lchaydigan asbob (stopomer) konstruktsiyasi (2.5-rasm) ixtiro qiiingan. Uning ramkali asosi 9 shaffof (tiniq) tayanch plastinka I dan tashkil topgan, bu plastinkada, paz 5 bo’lib unda shtir 4 joylashadi. Shtir uzunlik buyicha yo’naltiruvchi 2 prujinali vtulka 3 o’rnatilgan. Shtir 4 shaffof plastinkaning uzunligi bo’yicha harakat qiladi. Chizg’ichlar 14 plastinka 11 yordamida o’zaro birlashtirilgan bo’lib, asosning yo’naltiruvchi 2 pazida harakat qiladi.

Oyoq panjasining tovon qismi ikkita yon 12 va bitta orqa 13 plastinkaga tegib turishi kerak. Ular 7 va 8 vtulkalar yordamida stoyka 6 orqali, plastinka 11 ga biriktirilgan. Ular o’z navbatida prujinali sozlanadigan sterjen 10 va 5 orqali, plastinka 13 va signal berish sistemasi 16 ga ulangan. O’lchash sistemasi (2.5,b-rasm) asos 22 ga biriktirilgan oyoq panjasining enini o’lchaydigan o’tkir uchli 23 gorizontal chizg’ich 17 dan va balandligini o’lchaydigan vertikal chizg’ich 18 dan tashkil topgan. Qachonki gorizoital chizg’ich 17 ning, o’tkir uchi 23 shaffof tayanch plastinkaning yuqori yuzasiga tegib iuisa. vertikal chizg’ich 18 ning nul nuatasi mufta 19 ni yuqori satxiga teng bo’ladi. Qachonki uning o’tkir uchi 25, chizg’ich 14 larga parallel o’qda yotsa, gorizontal chizg’ichning nul nuqtasi mufta 20 ning yon sathi bilan teng joylashadi. Bu o’lchash sistemasi oyoq o’lchagichning uzunligi bo’yicha harakat qiladi. Oyoq panjasini o’lchagichga shunday qo’yish kerakki, shtir 4 ikkinchi va uchinchi barmoqlar orasida tovon qismi. yon va orqa plastinkalarga tegib turishi kerak. Oyoq panjasining tovon qismi plastinkalarga tegib turganda, uning ezilish darajasi signal sistemasi orqali nazorat qilinadi.

Oyoq panjasi va boldiming balandligini o’lchaydigan o’lchash asbobi (2.5.V-- rasm), asos 27 ga millimetrli shkalasi 1 chizg’ichli stoyka 24 biriktirilgan. Bu stoykaga gorizontal ko’rsatkich 28, harakatlanuvchi mufta 25 yordamida biriktiriladi. Undagi maxsus teshik 26 orqali, anatomik nuqtalarning balandlik o’lchamlari yozib olinadi.

Oyoq va qo’l panjalarining perimetr (quchoq o’lcham) lari, eni 6-7mm bo’lgan millimetrli lentalarda o’lchanadi.

Boldirni va oyoq panjasini o'lchash moslamabi (2.6,a-rasm) yuqorida keltirilgan moslama asosida bajarilgan bo’lib, bu moslama tovonni har xil balandlikka ko’tarilganda oyoq panjasini va boldirni o’lchamlarini olish imkonini beradi. Bunda oyoq panjasining tovon qismini balandligini o’zgartirish imkonini beruvchi maxsus andaza 1 ga o’rnatib, oyoq panjasini va boldirni o’lchash mumkin. Bu moslamaning asosida orgshisha ustiga millimetrli qog’ozdan trafaret o’rnatilgan bo’lib, shu trafaret bo’yicha o’lcham ko’rsatkichlaming uzunligi va kengligi har xil poshna balandligiga ko’tarilganda aniqlanadi.