Amaliy mashg'ulot №1. Oshqozon-ichaklarni nurli tekshirish usullari rentgenografiya, bariy bilan rentgenoskopiya ularning afzalliklari, kamchiliklari va ko'rsatmalar

Qizilo’ngach diskineziyalari. Bu tur patologiya gipertoniya yoki gipotoniya, 
giperkineziya eki gipokineziya, spazmalar, sfinkterlar yetishmovchiligi sifatida 
namoyon bo’lishi mumkin. Bu o’zgarishlar kontrast moddaning qizilo’ngach 
bo’ylab siljishini kuzatuv paytida aniqlanadi. Eng ko'p uchraydigan funksional 
o’zgarish kardial sfinkter faoliyatining buzilishi bo’lib u ikki hil bo’lishi mumkin. 
1. 
Sfinkterning yetishmovchiligi, kardiyaning ochiqligi (xalaziya). Bu 
ko'pincha chaqaloqlarda gastro-ezofagal reflyuks, qusish bilan namoyon bo’ladi. 
2. 
Qizilo’ngach axalaziyasi yoki kardiospazm. 
Axalaziya-kardiyaning ochilmasligi. Kardial sfinktr odatda qisilgan holatda 
bo’lib, me'da ichidagi mahsulotlarni orqaga chiqishiga imkon bermaydi. Ovqat 
luqmasi yutilganda sfinkter reflektor ravishda ochiladi, luqma o’tgach yana 
yopiladi. 
Kardial sfinkter funksiyasining nerv sistemasi tomonidan boshqarishining 
buzilishi ovqat o’tayotgan paytda uning ochilmasligi - axalaziyasiga olib keladi. 
Kasallik ko’proq, psixopatiya (nevosteniya)ga moyil, injiq o’spirinlarda va 
yoshlarda uchraydi. 
Kasallikning uch darajasi tafovutlanadi. 
1 - daraja kardiospazm (kompensatsiya fazasi). Qizilo’ngach devorida va kardial 
sfinkterda gistomorfologik o’zgarishlar kuzatilmaydi. Rentgenologik tekshirish, 
qizilo’ngach diafragma osti segmentining konussimon torayishi, kontrast 
moddaning shu sohada bir necha minut to’xtalishini ko’rsatadi. Kardiya ochilgach 
bariy bo’tqasi shiddat bilan me'daga tushadi. Shilliq parda burmalari, devorning 
elastikligi o’zgarmagan, peristaltika kuchli, chuqur bo’ladi. 
II 
- daraja kardiospazmda (subkompensatsiya fazasi) qizilo’ngachning ko’krak 
qismi kengayadi, unda ovqat mahsulotlari uzoq turib qoladi, kekirik paydo bo’ladi, 

---

ezofagit rivojlanadi shilliq parda burmalari yo’g’onlashadi, peristaltika 
kuchsizlanadi. Qizilo’ngachning diafragma osti segmenti (kardiya oldi) qo’sh 
tumshugi misol torayadi. Kontrast modda qizilo’ngachda 2-3 soat va undan uzoq 
turib qoladi. 
III 
- daraja kardiospazmda (dekompensatsiya fazasi)da qizilo’ngach juda 
kengayadi, uzayadi, egiladi. Suyuqlik va ovqat qoldiqlari bilan to’lgan 
qizilo’ngach ko’ks oralig’idan tashqariga so’rilib chiqib yurak-qon tomir dastasi 
soyasining o’ng qirrasini berkitadi. Bu soyaning o’ngga kengayishi, to’g’ri 
vaziyatda yurak va tomirlari uchun hos bo’lgan eylarning tafovutlanmasligiga olib 
keladi. Qizilo’ngach devori gipotoniya eki atoniya holatida bo’lib, ichirilgan bariy 
bo’tqasi go’yo bo’sh xaltaga tushgandek bo’ladi. Ichirilgan ovqat, (kontrast 
modda) qizilo’ngachda - 24 soat va undan ortiq vaqt davomida turib qoladi, unda 
achiydi va ezofagit chaqiradi. Kardial sfinkter sohasida mushak tolalarida 
degenerativ o’zgarishlar kelib chiqadi va fibroz rivojlanadi, natijada organik 
torayish - stenoz yuzaga keladi.