Amaliy mashg’ulot №18 birikmalarni hisoblash vint sterjeni (bolt)ni yuklanish turlicha ta’sir etganda (cho’zilgan, sirib tortilgan kuch ostidagi) mustahkamlikka hisobi

7 – masala. Tirgak poydevorga Cт5 markali po‘latdan tayyorlangan bolt yordamida birikkan(4.4-rasm). Ta‘sir qilayotgan kuch o‘zgarmas bo‘lib, uning qiymati ga teng. , . Boltning diametri aniqlansin.

4.4 – rasm. Tirgakning poydevoriga qotirilishi
Yechish. Boltga ta‘sir qiluvchi kuchlarni aniqlaymiz.
; ;
.
≈ ;
.
Boltning sterjenida cho‘zuvchi kuch va eguvchi moment ta‘siridan yuzaga keluvchi umumiy kuchlanish
.
Ruxsat etilgan kuchlanishning qiymati
;
bu yerda : – xavfsizlik koeffisienti (uglerodli po‘latlat uchun).
Boltning diametrini aniqlaymiz:

Maxsus jadvaldan M16x1,75, li bolt tanlaymiz.
8 – masala. Kronshteyn beton poydevorga 4 ta bolt bilan biriktirilgan, bolt materiali Cт5 po‘latidan. Kronshteynga burchak ostida kuch ta‘sir qiladi. Kronshteyn o‘lchamlari , , ishqalanish kotffisienti . Bolt diametrini hisoblang.
Yechish. Kronshteynga ta‘sir qiluvchi kuchlarni gorizontal va vertikal tashkil etuvchilarga ajratamiz:
Vertikal tashkil etuvchi
;
Gorizontal tashkil etuvchi kuch ta‘sirida kronshteyn siljimasligi sharti
;
Siljishdagi havfsizlik koeffisientini 20 % qilib olsak

Kronshteynga kuchdan tashqari eguvchi moment ham ta‘sir etadi, bu moment chap tomondagi boltga ta‘sir qiluvchi kuch momentiga tenglashadi, ya‘ni
,
.
Demak, boltga tushadigan umumiy kuch

Oldingi misoldan deb olamiz

Bu holda M20x2,5, bolt tanlaymiz.
9 – masala. Bolt bilan birikkan klemmali birikmada kesik bor (4.5-rasm). Klemmali birikmaga kuch ta‘sir qiladi. Birikmaning parametrlari , , ; boltlar soni . Bolt materiali сталь A12 po‘lati ( ; ). Yuklanish o‘zgaruvchan, sirish tekshirilmaydi.

4.5 – rasm. Klemmali birikma