Amaliy yadro fiziкasi

Ikkilaшchi jarayo11Jar va g-spektro111etr konstr11ksiyasining ta'siri.

• 
  lkkilan1chi zагга va kvantlarning detekordan cl1iqib ketisl1 effekt- lari:
  
• 
  Teskari socl1ilishlar;
  
• 
  Murakkab fltюressensiya;
  
• 
  Gcometriyaning ta'siri;
  
• 
  Tormozlanish 1шrlanishlari;
  
• 
  Energiyalar c1o'sl1ilisl1i;
  
• 
  Pozitron щ1rlanisl1lar.
  

lkkilamc/1i zarгa va kval1flarning detekto1·dan chiqih ketish effekt­ lari. Yutilgan g-kva11t to'liq y11tilish clю'qqisiga o'z ulushini qo'shishi uclшn u lюsil qilgan ikkila111cl1i zarralar \'а kvantlarning detektor ish­ chi lшj111ida e11ergiyalarini to'liq yo·qotisl1lari kerak. Аmпю ikkilamchi 1шrlanisl1lar o'zi Ьilan e11ergiyaning Ьiг qismini yoki hammasini olib, detektor ishcl1i l1ajmi11i tasl1lab cl1iqib ketisl1i ma'lum Ьir ehtimollikka ega. Birlamchi g-kva11t detektorning sirtiga qa11cl1alik yaqin sohada yu­ tilsa, cl1iqib ketisl1 ehtimolligi shunc/шlik katta Ьо' ladi.


5.10-§. Aktivatsion tahlil o'tkazisl1 uchun zarur bo'lgan apparaturalar uyush111asi
Aktivatsion tahlilni a111alga osl1irisl1 111etodi bo'yicha ikkita katta guru/1ga ajratish mu111ki11:

1. 
   instп1me11tal aktivatsio11 tahlil;
   
2. 
   kimyoviy qayta ishlasl1 va namu11alarni kimyoviy ajratish bilan a111alga oshiriladigan tahlil.
   

Instru111ental aktivatsion talllil. lnstrшпental metod nш·la11isl1-
11i detektorlash Ыoki va elektron appa.-aturalar yo.-damida namuna­ ni ki111yoviy ajгdtmasda11, aniqlaiшyotgan elementni identifikatsiya qilish va 111iqdorini a11iqlashga imkon beradi. Alol1ida eng sodda hol­ larda taqat umшпiy kiritilga11 radioaktivlik11i qayd qilish, bosl1qa hol­ larda esa nнrlanish spektro111etriyasini amalga oshiris\1 zarur. Ba' zan, alol1ida lюllarda mt1rakkab tarkiЫi modda tahlil qilinayotganda qayd qilish11i11g yanada шurakkab шetodlarini ishlatish zarur, yadrolaming parcl1alanisl1 sxemalarining o'ziga xos xust1siyatlaridan foydalangan

229
holda, masalan nш·la11isl1ni11g hаг xil tL1rlari orasida vaqt bo'yicha mos kelishgi e'tiborga olinadi (y-y-yoki p-y-mos tushish deb nom la11g an). Hosil bo' lga n radioizotoplarning уа1·iщ yemirilish davrlari ancl1a farq qilga11da ulaшi aniqlas\1, o· \cl 1ash vaqtlari orasidagi farq11i aniqlash or­ qali amalga oshiriladi . Ay1·im holda instn1me11ta1 tal11i1ning selektivligi m a ' lum Ьir nurlanis\1 sl1aroiti11i yaratisl1 yo'li Ьila11 hаш amalga oshiri­ lisl1i mumkin, ya'ni 11ar xil energiyali neytro11 yoki y-kvantlar Ьila11 ak­ tivatsiya qilish, optimal nurlanisl1 vaqtini tanlash va lюkazo.

lnstrLJmental tahlil ko'pcl1ilik ho lla1 ·da yL1qori ekspresslikka ega bo'lib, bu tex11ologik 11azoratlai· uclшn juda inuhimdir. Bunday ekspress ta111ilga tipik misol qilib. olti11 miqdOl'ini y-aktivatsioп tal11i1 metodi bi­ la11 aniqlashni keltirish mu111ki11.
К о ' р koшponentali i11strume11tal tal11ilni o'tkazish, detekto1·lash Ыoklarini11g ajratish q0Ьiliyati11i oshirish va o ' lc ha11g an natijalar11i tal1lil qilish kompyuterlar Ьilan bog'liqdir.