Anatomiya 2014. indd

Sonning to‘rt boshli mushagi (m. quadriseps femoris), 
to‘rtta boshchadan: sonning to‘g‘ri mushagi, lateral, o‘rta va me-
dial serbar mu shaklardan iborat bo‘lib, son suyagini old va yon 
tomondan o‘rab turadi. Sonning to‘g‘ri mushagi
 yonbosh suyagi-
ning oldingi pastki o‘tkir o‘sig‘si va quymich kosachasining ustki 
sohasidan bosh lanadi. Lateral serbar mushak ko‘stlararo chiziq, 
katta ko‘stning pastki qismi, dumba g‘adir-budurlig‘i va son 
mushaklariaro lateral devordan boshlanadi. Medial serbar mu-

---

188
shak ko‘stlararo chiziqning past ki yarmi, son suyagi g‘adir-budur 
chizig‘ining medial labi va son mushaklariaro medial devordan 
boshlanadi. O‘rta serbar mushak
 son suyagining oldingi va late-
ral yuzasini yuqo rigi uchdan ikki qismi, son suyagi g‘adir-budir 
chizig‘i lateral labining pastki qismi va son mu shaklariaro lateral 
devordan boshlanadi. Sonning distal uchdan birida mushakning 
to‘rtta boshchasi umumiy payni hosil qilib katta boldir suyagini 
g‘adir-buduriga birikadi. 
Faoliyati: tizza bo‘g‘imida boldirni yozadi. Sonning to‘g‘ri mu-
shagi chanoq-son bo‘g‘imida sonni bukadi. 
l. 
Tikuvchilar mushagi (m. sartorius) yonbosh suyagining ol-
dingi ustki o‘simtasidan boshlanadi (98-rasm). Bu mushak son-
ning oldingi yuzasida yuqoridan pastga va medial tomonga yo‘na-
lib, katta boldir suyagining g‘adir-buduriga birikadi.
Faoliyati: sonni va boldirni bukadi, sonni tashqariga burish 
va uzoqlashtirishda ish tirok etadi.
Sonning orqa guruh mushaklarini
sonning ikki boshli, yarim 
payli va yarim pardali mushaklar tashkil qiladi. 
1. 
Sonning ikki boshli mushagi (m. biceps femoris) lateral 
joylashib, uzun va kalta boshchasi tafovut qilinadi. Uning uzun 
bosh chasi quymich do‘ngligining yuqori medial yuzasi va dum-
g‘aza-quymich do‘mbog‘i boylamidan, kalta boshchasi
 son suya-
gi g‘adir-bu dir chizig‘ining lateral labi, son mushaklariaro late-
ral devordan bosh lanadi. Sonning pastki uchdan bir sohasida mu-
shakning ikkala bosh chasi o‘zaro birikib, umumiy payni hosil qi-
ladi va kichik boldir suyagining boshi hamda katta boldir suyagi 
lateral do‘ngining tashqi yuza siga birikadi.
Faoliyati: sonni yozadi, boldirni tizza bog‘imida bukadi va tash-
qariga buradi. 
2.