Anatomiya 2014. indd

Kalta yaqinlashtiruvchi mushak (m. adductor brevis). 
Uchburchak shaklli qalin mushak. Qov suyagi tanasining tashqi 
yuzasi va pastki shoxidan boshlanadi. Pastga va lateral tomonga 
yo‘nalib, qisqa pay vositasida son suyagi g‘adir-budir chizig‘ining 
yuqori qismiga birikadi.
Faoliyati: sonni yaqinlashtiradi va bukishda ishtirok etadi.
5. 
Katta yaqinlashtiruvchi mushak (m. adductor magnus) me-
dial guruhdagi eng katta, qalin va uchburchak shakldagi mushak. 
Quymich do‘nglig‘i, quymich va qov suyaklarining pastki shoxi-
dan bosh lanib, son suyagining g‘adir-budir chizig‘ining ichki la-
bining bor bo‘yiga birikadi.
Faoliyati: sonni yaqinlashtiradi va yozishda ishtirok etadi. 

---

190
Boldir mushaklari tizza, boldir-oyoq panja va oyoq panjasi 
bo‘ g‘im lariga ta’sir qilib, tanani vertikal holatda tutishga va yer-
da yurish ga moslashgan. Shuning uchun ular boldir-oyoq panja 
bo‘g‘imi va oyoq panjasi bo‘g‘imlarini frontal o‘q atrofida hara-
katga keltirish uchun ko‘proq oldingi va orqa tomonlarida joy-
lashgan. Oyoq panjasining sagittal o‘q atrofidagi harakati late-
ral guruh mushaklari ta’siri ostida bo‘ladi. Boldir mushaklarining 
go‘shtdor qismi proksimal, paylari esa distal joylashgani uchun 
boldir konus shaklida bo‘ladi. Boldir mushaklari: oldingi, orqa va 
lateral guruhga bo‘linadi.
Boldirning oldingi guruh mushaklari oldingi katta boldir, bar-
moqlarni yozuvchi uzun mushak va oyoq bosh barmog‘ini yozuv-
chi uzun mu shaklardan iborat. 
1.
 Oldingi katta boldir mushagi (m. tibialis anterior) boldir-
ning oldingi yuzasida joylashadi (100-rasm). Katta boldir suyagi-
ning tash qi do‘ngligidan, suyak tanasining tashqi yuzasini yuqori 
qismi va suyaklararo pardadan boshlanadi. Mushak pastga tomon 
yo‘nalib, boldirning past ki qismida uzun payga aylanadi. Uning 
payi oyoq panjasining medial chekkasini aylanib o‘tgach, medial 
ponasimon suyakning kaft yuzasiga va I kaft suyagi asosiga biri-
kadi.
Faoliyati: oyoq panjasini yozib, medial chekkasini ko‘taradi va 
tashqariga buradi.
2.