Anatomiya 2014. indd

Boldir mu-
shagining (m. gastrocnemius) medial va lateral 
boshchasi
 bo‘ lib son suyagining medial va la-
teral do‘ngligi ustidan boshlanadi.
Kambalasimon mushak (m. soleus) boldir 
mu shagining oldida joylashgan qalin yassi mu-
shak. U katta boldir suyagining orqa yuzasi dagi 
kambalasimon mushak chizig‘idan bosh lanadi.
Boldirning o‘rtasida ikkala boshchasi qa-
lin yassi payga o‘tib past ga tomon torayadi va 
kambalasimon mushak payi bilan qo‘shilib, to-
von (axil) payini hosil qiladi va tovon suyagi 
bo‘rtig‘iga birikadi.
Faoliyati: boldirning uch boshli mushagi 
qisqarganida boldirni va oyoq panjasini bu kadi.
2. 
Kaft mushagi (m. plantarius) kichkina 
qorinchali, uzun payli mushak bo‘lib har doim 
uchramaydi.
 Son suyagining lateral do‘ng usti 
do‘mboqchasining orqa yuzasidan boshlana di. 
Uning uzun payi tovon suyagi bo‘rtig‘iga bi-
rikadi.
101-rasm. Boldir va 
oyoq panjasi
mushaklari.
Lateral tomondan 
ko‘rinishi:
1–barmoqlarni
yozuvchi uzun mu-
shak; 2–barmoqlar-
ni yozuvchi kal-
ta mushak; 3–late-
ral to‘piq; 4–kalta-
kichik boldir mu-
shagi; 5–uzun ki-
chik boldir musha-
gi; 6–kambalasimon 
mushak; 7–boldir 
mushagi; 8–sonning 
ikki boshli
mushagi payi.

---

192
Faoliyati: tizza bo‘g‘imi xaltasini taranglaydi, boldir va oyoq 
panjasini bukish da ishtirok etadi.
Chuqur qavatda to‘rtta: tizza osti, barmoqlarni bukuvchi uzun, 
oyoqning bosh barmog‘ini bukuvchi uzun va orqadagi katta boldir 
mushaklari joylashgan.
3. 
Tizza osti mushagi (m. popliteus) taqim osti chuqurchasi-
ning tubida yotadi. Qalin pay bilan son suyagi lateral do‘nligining 
tashqi yuzasidan boshlanadi va katta boldir suyagining orqa yuza-
siga kambalasimon mushak chizig‘i ustiga birikadi.
Faoliyati: tizzani bukadi va ichkariga buradi. Tizza bo‘g‘imi 
xaltasini taranglaydi.
4.