Anatomiya 2014. indd

O‘tkir qirrali mushak (m. spinalis) umurtqa pog‘onasini tiklay-
digan mushakning ichki tomonida bo‘yin va ko‘krak umurtqalari-
ning qirrali o‘siqchalari yonida yotadi. Bu mushak ham uch qism-
dan iborat. Ko‘krakdagi o‘tkir qirrali mushak
 yuqorigi ikkita bel 
va pastki ikkita ko‘krak umurtqasining o‘tkir qirrali o‘siqchasi-
dan bosh lanib, yuqo rigi sakkizta ko‘krak umurtqasining o‘tkir qir-
rali o‘siqchasiga birikadi. Bo‘yinning o‘tkir qirrali mushagi
I–II 
ko‘krak, VII bo‘yin umurtqasi va ensa boylamining pastki qismidan 
boshlanib, II–IV bo‘yin umurtqalarining o‘tkir qirrali o‘siqchasi-
ga birikadi. Boshning o‘tkir mushagi
 yuqorigi ko‘krak umurtqala-

---

152
rining o‘tkir qirrali o‘siqchasidan boshlanib, tashqi ensa do‘ngligi 
sohasiga birikadi. Faoliyati: umurtqa pog‘onasini yozadi.
O‘rta qavatda:
O‘tkir qirrali-ko‘ndalang mushaklar (mm. spinotransversales) 
umurt qalarning o‘tkir qirrali va ko‘ndalang o‘siqchalari o‘rtasi-
dagi egat da birnecha qavat bo‘lib joylashgan. Bu mushak umurt-
qalarning ko‘nda lang va qirrali o‘siqchalari o‘rtasida yuqoriga qiya 
yo‘nalgan tolalardan iborat. Uning tolalari turli uzunlikka ega 
bo‘lib, nechta umurtqaning ustidan o‘tishiga qarab uch guruhga 
bo‘linadi: mu shakning yuza joylashgan qismi yarim qirrali mushak
 
4–6 ta umurtqa ustidan o‘tib birikadi. Uning o‘rta qavatida joy-
lashgan ko‘p bo‘lakli mushak 2–4 ta umurtqa ustidan o‘tib birik-
sa, chuqur joylashgan buruvchi mushak
 bitta umurtqa ustidan o‘tib 
keyingisiga birikadi.
Faoliyati: umurtqa pog‘onasini bo‘ylama o‘q atrofida buradi.
Chuqur qavatda:
1. Qirrali o‘siqlar oralig‘idagi mushaklar (mm. interspinales) 
ham me dial egatda joylashgan bo‘lib ikki qo‘shni umurtqaning 
qirrali o‘sim talari o‘rtasida tortilgan bo‘ladi. Faoliyati: umurtqa 
pog‘onasi ni yozadi.