Andijon davlat universiteti a. Zaparov materialalrni kesib ishlash, asboblar va stanoklar

oqimi bilan sovitish. Sovitish-moylash suyuqliklarining samaradorligi katta 
o’lchovda ularni kesish muhitiga olib kiritilgan miqdori va joyiga bog’liq
bo’ladi. Avval birdan - bir usul suyuqlikni yuqoridan yoki ostida olib kelish 
hisoblangan. Bunda Sovitish-moylash suyuqliklarining miqdori toza ishlov 
berishda 35 – 50 sm
3
/sek dan, qora ishlov berishda 170-500 sm/sek (10 – 30 
l/min) gacha tashkil etgan, kesish tezligi va ishlov berish usullariga ko’ra 
po’latlar uchun 35-40% ga cho’yanni kesishda 12 
– 16% ga oshgan. Toza kesishda tezlini orttirish 
10-12% oshmaydi natijada kesuvchi asbobni ichki 
sovitish qo’llanish maqsadga muvofiq bo’ladi (14-
rasm). 
Moylash – sovitish suyuqliklarining
samaradorligi 
oshirish 
uchun, 
suyuqlik 
boshlang’ich davrda + 2
0
S 

+ 4
0
S gacha 
sovitiladi. Buning uchun idishga sovituvchi 
qurilma kiritilishi kerak. Bu usul ayniqsa 
avtomat stano’klarda ishlov berish va murakkab, qimmat kesuvchi asboblarni 
15-rasm. Yuqori bosim bilan 
sovutish 

---

52 
qo’llaganda maqsadga muvofiq bo’ladi
16
. 
Yuqori bosim ostida sovitish. So’ngi yillarda yuqori bosimli oqim bilan
sovitish usulini qo’llashi o’z o’rnini topmoqda. 
 Suyuqlik kesish zonasiga konus naychaning tor tirqishlari orqali 
keskichni orqa yuza tomonidan yo’naltirilgan bo’ladi (15-rasm). 
Teshik diametri 0,25 – 0,4 mm/m ni tashkil etadi, suyuqlikning o’tish 
tezligi taxminan 75 m/sek,bosim – 2 – 3 mm/muhiti suyuqlik sarfi esa 7 – 10 
sm
3
/sek ( 0,4 – 0,6 l/min ). 
Oqimli sovitishda suyuqlik qisman parlanadi, kesish zonasiga singib kiradi va 
issiqlik ni olib ketadi. Moy parlari moylovchi ta’sir o’tkazadi. Tezkesar kesuvchi 
asboblarining turg’unligi 6 – 12 marta, qattiq qotishmali kesuvchi asboblarining 
turg’unligi esa 3 – 5 marta oshadi.
Sovituvchi suyuqlik sifatida oquvchanligi yaxshi bo’lgan moylarni qo’llash 
maqsadga muvofiqdir. Moylarning parlarini ushlash uchun maxsus qurilmalarini 
o’rnatish shart. 
SHuningdek past bosimli oqim bilan sovitish ham qo’llaniladi, bunda oqim 
0,05 – 0,20 mm bosim ostida diametri 2 – 3 mm bo’lgan maxsus detal teshigi 
orqali beriladi.